40803 SNV36373

Jeszcze Polak po polsku i mówi, i czyta, Bo nie cała Warszawa jest blachą pokryta.

Przyszło także wówczas Bogusławskiemu zmierzyć się raz jeszcze z operą włoską zainstalowaną w jego teatrze za sprawą wpływowych jej miłośników (Stanisława Kostki Potockiego) oraz negocjatorów z ramienia księcia Józefa Poniatowskiego, z którym (jako spadkobiercą Stanisława Augusta) ustalał warunki dzierżawy budynku teatralnego. Był już jednak konkurentem równorzędnym.

Jego własna twórczość obejmowała w tym czasie przeróbki sztuk Kotzebuego oraz licznych oper, już nie komicznych włoskich, ale głównie niemieckich, a nawet francuskich. Dużym wydarzeniem była inscenizacja baśniowej opery Mozarta Zaczarowany flet (1802). Przerwana ofiara Wintera (1802) nawiązywała do inkaskiego tematu Iskahara. W innych na czoło wysuwały się wątki egzotyczne i orientalne o różnej kolorystyce: Święto braminów słońca Mullera (1800), Sułtan Wampun Elsnera (1800), Palmira, królewna perska Salieriego (1804), Maria Montalban Wintera (nawiązanie do Lanassy, 1805). Tematyka historyczna pojawia się w dwu operach Cherubiniego wystawionych w 1804: Dwa dni trwogi, czyli Woziwoda paryski z akcją dziejącą się w XVII-wiecznej Francji oraz Lodoiska, umiejscowiona na kresach dawnej Rzeczypospolitej w zamku okrutnego starosty Odrowąża.

Sytuacja zmieniła się wyraźnie z chwilą ewakuacji w listopadzie 1806 władz pruskich w obliczu nadciągających wojsk Napoleona. Już 2 grudnia odbyło się darmowe przedstawienie z aktualnymi piosenkami z okazji rocznicy koronacji oczekiwanego w Warszawie cesarza. Sześć dni później odegrano wznowienie Krakowiaków i Górali, witając obecnego na widowni generała Dąbrowskiego. Sam Napoleon gościł w Teatrze Narodowym 18 stycznia 1807. Pokazano ułożoną na jego cześć dramę liryczną Perseusz i Andromeda (Osińskiego-Elsnera) z baletem i kantatą; scenę zdobił transparent pędzla nowo zaangażowanego scenografa, Jana Bogumiła Plerscha, przedstawiający apoteozę wodza-wyzwoliciela.

W atmosferze wzbudzonych nadziei repertuar wypełniać zaczęły sztuki patriotyczno-agitacyjne (głównie pióra Dmuszewskiego i Żółkowskiego) oraz pierwsze tragedie oparte na dziejach i legendach ojczystych, w tym Władysław pod Warną Niemcewicza, Wanda Łubieńskiej (plon konkursu TPN) i następne pióra F. Wężyka, A. Hoffmanna, E. Słowackiego. Ożywienie życia teatralnego (tn.in. dzięki wizytom dworu króla saskiego Fryderyka Augusta, władcy Księstwa) nie szło w parze ze stabilizacją materialnej sytuacji teatru. Przeciwnie — dzielił on los ubożejącego społeczeństwa lat wojennych. W zespole rodzić się zaczęły niesnaski i działania odśrodkowe. Próbą ratowania budżetu były wyprawy gościnne także poza dotychczas objęte nimi miasta Wielkopolski: jesienią 1808 teatr występował w Białymstoku, w roku następnym odwiedził Kraków, uświetniając tam zwycięstwo wojsk księcia Józefa nad Austrią, a jesienią 1811 Gdańsk. Kołatanie Bogusławskiego o dotację przekonało

126