35276 Porządek sądów (7)

74 O sądach miejskich.

O wyłożonym sądzie.

Czas wyłożonych sądów wedle zwyczaju miasta Krakowa.

jyłożony sąd to jest, który bywa I czasów wedle prawa zamierzonych a idzie swoim postępkiem zawżdy przez dwie niedzieli, począwszy od swoich czasów, z prawa abo też z zwyczaju którego miasta ułożonych. Jako wedle zwyczaju miasta Krakowa pierwszy wyłożony sąd w pierwszy piątek po Trzech Królach. Także idzie zawżdy przez dwie niedzieli aż do niedziele starego mięsopustu, ile dwu niedziel zstawa. Potym w pierwszy piątek po przewodnej niedzieli aż do niedziele, którą zową krzyżową. Potym nazajutrz po Bożym Ciele aż do niedziele adwentowej. Na niektórych miejscach do świętej Małgorzaty. A potym w piątek po świętym Bartłomieju aż do adwentu. A jeśli z tych to sądów wyłożonych który przypadnie na dzień święty, tedy bywa przełożon na inny dzień. Jeśli też którego wyłożonego sądu zajmie abo zajdzie dwu niedzielny czas, który bywa przed każdym wielkim sądem od wywołania, jako jest wyższej opisano, tam już wyłożony sąd dla wielkiego sądu burgrabskiego ginie, aż potym w swo-ję klobę po drugich dwu niedzielach wpadnie od pierwszego piątku, który będzie po wielkim sądzie; a to ma być rozumiano tak, jeśli nie zagrodzą drogi czasu wyższej namienione, jako niedziela starego zapustu, niedziela krzyżowa, niedziela adwentowa. Bo te niedziele czynią wolności od sądów aż do czasów sądom wyższej naznaczonych.

Czemu zowć| wyłożonym.

Za długim zwyczajem przyszło, iż ten sąd zową wyłożonym, jakoby na pewne a nieomylne czasy

Część wtóra.

ułożonym a prawie zamierzonym; nie inaczej jako w ziemskim polskim prawie sądy, które zową roki, pewnych czasów wedle statutu opisanych bywają, aby na tych sądziech każdy spraw swych pilnował a żaden się niewiadomością nie wymawiał. A dla lepszej pewności i więtszej wiadomości tedy na taki sąd wyłożony trzykroć tegoż dnia poranu dzwonią.

Pozywanie na wyłożony sąd.

N a ten sąd może pozwać tegoż dnia, którego ma być obchodzon, wszakże przedtym, niż będzie zagajon. Abowiem gdy już sąd zagają, pozew nic nie waży.

Gajenie sądu wyłożonego.

Sąd wyłożony tymże obyczajem przez wójta jako i burgrabski bywa gajony. Abowiem gdy już ławnicy na sądzie zasiędą, tedy wójt zwykł pytać starszego przysiężnika, gdyż dzisia jest dzień wyłożonego sądu, jeśli czas jest zagaić sąd. Co gdy mu będzie skazano, tedy postąpi dalej tymże obyczajem, jako wyższej napisano przy burgrabskim sądzie. A jeśliby sąd był nie w ten dzień, który jest wyłożonemu sądowi naznaczony, ale z potrzeby (który sąd pospolicie zową potocznym abo potrzebnym), tedy sędzia inny postępek będzie chował. Abowiem tak ma pytać: Gdyż wedle potrzeby żądają sądu, ma li być sąd zagajon? A starszy przysiężnik skaże, iże ma być zagajon. Dalej sędzia zachowa się w zagajeniu na tym sądzie, jako wyższej jest opisano. Iure Municipali aitic. 16. Speculo Saxonum lib. 3 aitic. 61. A ma sądy gaić pod tymi okolicznościami: na miejscu bezpiecznym, jawnym, niepokątnym, k temu obranym, rano, gdy słońce wznidzie, trzeźwo, nie w dzień święty. A powinien jest na sądzie siedzieć do południa, dalej nic.