45576 P1010113 (4)

74

będzie w szerszym kontekście społeczno-kulturalnym, odzwierciedlić może wiele zjawisk ogólnospołecznych.

Inna zaleta polega na użyteczności praktycznej; nigdy nie brak instytucji i placówek pragnących dokonać rozpoznania swej rzeczywistej efektywności społeczno-wychowawczej, aby na podstawie analizowanych faktów i przeprowadzonych przez badającego eksperymentów zaplanować zmiany i innowacje.

Dwie wyżej wymienione zalety wynikają m. in. z możliwości zbadania określonej instytucji w stosunkowo krótkim czasie i przez nieliczny zespół badawczy.

Metoda monograficzna wymaga uruchomienia wielorakich technik badawczych; przydatne bywają badania dokumentacji, eksperymenty wychowawcze, obserwacja uczestnicząca^ wywiady, techniki socjometryczne.

Ważnym jest zorientowanie śię~ w istotnym sensie monografii. Rzecz nie polega na , ,kolekcj onowaniu’ ’ sprawozdań z badań mo-n hograficznydr potrzebny cłi do podsumowującego zebrania z czasem ich stwierdzeń, co słusznie krytykuje Z. Zaborowski⁴⁶ — lecz 0 na czymś innym: na naukowo przeprowadzonej swoistej wizytacji danej instytucji, wizytacji mającej służyć dokonanym przez badacza rozpoznaniem, prognozami i koncepcjami ulepszeń praktycznym . potrzebom badanej instytucji. To zadanie konkretne w . ambitniejszych monografiach bywa dopełniane warstwa teoretycz-ną przeprowadzanej analizy materiałów badawczych, próbującą określić funkcje społeczne instytucji w ogólniejszym kontekście rozwoju kulturalno-społecznego danego społeczeństwa.

Powtórzenie monograficznego badania określonej instytucji, najlepiej przez innego badacza, służy jak i w innych metodach badań jakościowych weryfikacji hipotez dotyczących problematyki instytucji. Zaś waga praktyczna badań weryfikacyjnych polega nade wszystko na sprawdzeniu skuteczności zaplanowanych uprzednio ulepszeń i innowacji. Bardzo obiecujące są weryfikacje badań tej samej instytucji przeprowadzone na innym terenie.

Teoretyczna warstwa badań monograficznych w dużym stopr-niu zależy od umiejętności spożytkowania „sądów o części na rzecz

⁴⁶ J. Zaborowski, Wpływ konstrukcji teoretycznych na problematykę badań nad wychowywaniem, [w:] Metodologiczne problemy pedagogiki, s. 87.