45999 SCX 3200 111106331309

stanach, te dwa stany, co jednomyślnością głosow ustanowią in matrriis Status, a per pluralitatem w materyach ekonomicznych y w naznaczeniu czasu Seyinu Llekcyi Króla, i.ik długo trwać ma, y ktorego dnia Kroi obrany być ma, to moc tę mieć powinno, iakby przez trzy stany ustanowione było.

II.    Ile razy wiara rzymska katolicka, w prawach, konstytucyach, y wszelkich aktach wspomniona będzie, zawsze iey dodawany być ma ma tytuł: panuiącey y wieczyście będzie panującą.

III.    Policzaiąc inter iura cardinalia panującą w Polszczę wiarę S. katolicką rzymską przeyście od Kościoła rzymskiego do iakieykolwiek inney religii w tym Królestwie Polskim, w Wielkim Xięstwie Litew. et in anrtexis Provinciis, za kryminalny występek deklarujemy; więc ktoby się na niego na przyszły czas odważył, wygnańcem z państw Rzeczypospolitey być powinien. Forum zaś ad agendum przeciwko takowym występcom, w Trybunałach Koronnych, y W. X. Lit. ex termino tacto wyznaczamy, od tego iednak prawa wszystkie osoby, które by się in hoc casu dotąd znaydowały, uwalniamy, y żadnym sposobem dochodzić na nich kary wspomnioney, y w prawach narodowych opisaney, nie będziemy, ani dopuściemy.

IV.    Stosując się do prawa kardynalnego Rzeczypospolitey, przez które od pierwszego zaszczepienia wiary Swiętey rzymskiey panuiącey, tron Polski tylko katolikami rzymskiemi był osadzony, reassumuiąc oraz konstytucyą 1669, y onę za niewzruszoną deklarując, na wieczne czasy waruiemy: aby nie kto inny na przyszłe czasy mógł być Królem Polskim, iak szczegulnie z urodzenia, albo z powołania katolik rzymski; a ktoby z Polakow inney wiary kandydata na tron Polski promowować ważył się, takowego pro hoste patriae, et imindicabili capite irremissibiliter deklarujemy. Krolowa także, ad sonantiam teyże konstytucyi 1669 natione, vel vocatione katoliczka rzymska być zawsze powinna. A ieżeliby się trafiło, żeby krolowa była inney religii, tedy pokądby do wiary świętey rzymskiey nie przystąpiła, koronowaną być nie będzie mogła.

V.    Lubo obieranie Królów Polskich, wolnemi głosami zgromadzoney Rzeczypospolitey dotąd bywało, y Nayiaśnieyszy Kroi IMć Stanisław August szczęśliwie panuiący, z szrzodka narodu, za powszechną zgodą teyże Rzeczypospolitey, na tronie polskim był osadzony, y pacta comenta przez siebie poprzysiężone ściśle zachowuje, a zatym z strony iego teyże wolney elekcyi naruszenia na przyszłe czasy obawiać się nie trzeba; przecięż że ta wolność nigdy nadto troskliwości o siebie mieć nie może; iak nayuroczyściey ostrzegamy, y waruiemy, żeby nie tylko wolne unanimitate obieranie królów w zupełney mocy swoiey na zawsze zostawało, ale też żeby pod żadnym pretextem, y w żadnym czasie sukcessya do tronu polskiego ustanawiana, y dopuszczana być nie mogła.

VI.    Iłespieczeństwo wolności szlacheckiey dostatecznie statutem Władysława lagiełły, y konstytucyami Rzeczypospolitey opatrzone, chcąc w tym opatrzeniu nienaruszenie utrzymać, ani Krolowi IMci szczęśliwie panującemu, ani następcom krolom, ani ich urzędom, y nikomu, ani mocą przemagaiącą, podług słów wspomnionego statutu: żadnego ziemianina osiadłego, o występek y przewinienie, iniar nie będzie się godziło, chyba że wprzód w przyzwoitym przez należyte dowody będzie przekonany sądzie. Rod tę iednak obronę prawa nie maią by< przyjmowani ws/ehuy zaboycy, in recenti chininę pojmani (cujus recentiae czas podług praw dawnieyszych do roku, y szes dii niedziel wyznaczamy), ani rozboynicy, ani na kradzieży złapani, ani na drogach, ani domow naiezdnicy, y owszem dla ubespieczenia każdemu naydroższego życia, y spo koyności domowey, podług generalney reguły prawa, invasor a se ipso occiditur, lakowego invindicabile capul na zawsze deklarujemy, któremu by naiazd domu, lub gwałt w drodze, w przywoitym sądzie dostatecznie był dowiedziony.

VII. Urzędy, godności duchowne, y świeckie, za przywilejami krolewskiemi (budzące, y laski królewskie raz oddane, y w przyzwoitym sądzie valide nie zadys-piilnwane, ale spokoynie dzierżone, nikomu przez nikogo pod żadnym pretextem odbierane nie będą, a gdyby tego były iakie sprawiedliwe przyczyny, to na seymach wolnych, sub unanimitate będzie mogło nastąpić; sędziowie iednak ziem., urzędy grodzkie, y wszystkie subalternae jurisdictiones, od których idą appellacye de wale gęsto nilu tu. w trybunałach odpowiadać, et judicatum ich pati będą powinni.

VIII 1'iaw.i, y przywileie prowincyom, a mianowicie te, z ktoremi do Rzeczy-puspollley pizystąpiły, y osobom w nich mieszkającym służące, legitime nadane, y dotąd in /ędowitle enlide niezadysputowane, w całości dotrzymywane będą; a na to, żeby na pi zv•»/1v < zas z kancellaryi narodowych nic przeciwnego prawom nie wychodziło, do wielinożnyi li kanderzow oboyga narodow, pod obowiązkiem przysięgi urzędu ich, pilna lun znosi należeć powinna. Dla bespieczeństwa zaś przywileiow, żeby pt/ypadkicm iakim zagubione in forma authentica mieć się mogły, y wiadomość o im li w potrzebie była, te wszystkie przywileie do akt Metryk Koronnych w Koronie, liicwsku y w Wielkim Xięstwie Litewskim, tak też dawnieysze, które by się in actis ()//jd<iM\ les/i/.e nie znaydowały, od publikacyi teraźnieyszey ustawy w rok podawane hy< małą le /as, które odtąd wychodzić będą, gdyby per oblatam do tychże metryk lUtypoż.nlcy także w rok podawane nie były, tym samym za nieważne poczytane być inalą, y Kroi IMi komu zechce, na nowe podpisywać ie prawo mieć będzie, a kan-■ < II.ii yi- oboyga narodow takowe przywileie powinny będą pieczętować; a gdyby komu pi/.ywllry oryginalny zaginął, y o powtórny upraszał, wydanie iego bronione być nie powinno

IX.    Wielkie Xięstwo Litewskie, unią z Koroną wieczyście spoione, według warunków twoich, inko też inne prowincye, y ziemie, iedno ciało Rzeczypospolitey

kl.nlaiąi < lako / tymże ciałem swoim nierozdzielne zostawać będą, uroczyście sobie pi /yi zekamy

X.    /lim Imlorum do Rzeczypospolitey spectantium, w władzy y własności teyże K/ei/.ypoNpollley, na zawsze zostawać powinny.

XI.    Piawo mwnosci szlacheckiey et capacitas, do dziedzictwa dóbr ziemskich, do houoiow godności senatorskich, ministeryalnych, y urzędów duchownych, y świeckich, V pi żywili Iow na starostwa, grodowe, y niegrodowe, y dzierżawy samey, szlachcie kiaiowey sln/yi ma, y tey równości, żadne tytuły ćmić, ani uwłaczać nie będą mogły.

XII |i\ , .yl< ulom, y nie unitom Grekom orientalnym obywatelom Rzeczypospoli tey, kondwl s/lacheckley, pierwszym aktem osobnym w swoim mieyscu przyznana podobna iownosi , y tychże religii opisane wolności, w pełney mocy swoiey na zawsze zachowam będą