47008 P1520694

czym fola skurczowa obejmiye górny, a następnie dolny worek żwaczowy. W tej fazie skurczu odbywa się energiczne mieszanie treści. Po krótkim okresie spoczynku następuje drugi skurcz górnego i dolnego worka żwaczo-wego. Skurcz brzusznego worka żwaczowego w tej fazie związany jest z wydalaniem gazów. Cykl czepcowo-żwaczowy trwa przeciętnie 57s, a liczba cykli waha się od 7 do 14/5 min. Jest ona większa podczas jedzenia i przeżuwania, a mniejsza w czasie spoczynku. Ruchy czepca i żwacza powodują także rozwarstwienie treści. Grube cząstki układąją się w worku grzbietowym żwacza, płyny i cząstki drobniejsze — w worku brzusznym i czepcu. Ośrodek nerwowy, koordynujący przebieg cyklu czepcowo-żwaczowego, występuje w rdzeniu przedłużonym. Mechano- , chemio- i presoreceptory tego odruchu znajdują się w żwaczu, czepcu i trawieńcu.

Księgi wykazują własny rytm ruchowy. Ich praca odbywa się na zasadzie pompy ssąco-tłoczącej. Otwór czepcowo-księgowy otwiera się odruchowo, gdy ciśnienie w księgach obniża się, co spowodowane jest przesunięciem porcji treści z ksiąg do trawieńca. Część denna ksiąg rozkurcza się i zostaje do niej przepchnięta treść z czepca. Odbywa się to podczas drugiego (silniejszego) skurczu czepca. Z kolei skurcz dna ksiąg powoduje wtłoczenie treści pokarmowej między blaszki ksiąg. Skurcz mięśniówki blaszek i trzonu ksiąg wyciska wodę z treści pokarmowej. Porcja odwodnionej treści przesuwa się do trawieńca. Pokarm w księgach przebywa ok. 30-60 min, w tym czasie zagęszczany jest on kilkukrotnie, gdyż wchłania się tu 60-70% wody z treści pokarmowej.

6.7.7. Odbijanie gazów

Gazy gromadzą się w grzbietowym worku żwacza, skąd są sprawnie usuwane w odruchu odbijania, w porcjach po 1-2 1 gazów/min. Odruch ten wywołany jest drażnieniem presoreceptorów wrażliwych na rozciąganie, a znajdujących się wokół wpustu i w ścianie żwacza oraz w czepcu. Po otworzeniu wpustu gazy zostają wyciśnięte do dalszego odcinka przełyku, a następnie przetłoczo-ne do jamy ustnej za pomocą szybkich skurczów antyperystaltycznych przełyku. Otwarcie nagłośni w tym odruchu powoduje, iż duża część gazów z prze-dżołądków wydalana jest z powietrzem oddechowym.

6.7.8. Trawienie w trawieńcu

Trawieniec jest odpowiednikiem żołądka gruczołowego i jego czynności są podobne do czynności jednokomorowego żołądka zwierząt nieprzeżuwających. Treść pokarmowa zawiera drobnoustroje, które obumierają pod wpływem kwaśnego soku żołądkowego. Pepsyna działa głównie na białka pierwotniaków

161