nego rodzaju. zmiafty w zachowaniu nawet bardzo późytywne* Można 'naweti stwierdzić różni-pp w : zachowaniu i, ©gółbym^ 'ItofeMjihowanid dziecka na pocz%tkud;;nd.-k^fH;^§OdÓio-' V ‘za*1 leżności od tego, jaki problem .
zać, W jakim' zakresie chcemy uszczegółowić naszą ■ wiedzą itjf konkretnym, wybranym''* ‘dileły* ku — tak* planujemy; jego długotrwałą obserwację. Korzystne jest wprowadzenie regularnego cyklu obserwacji'* ■ jednaio*. dziecka. Na przykład skoncentrowanie uwagi na wybranym wychowanku przez cały dzień lub ustaloną! część dnia, 1*^2 razy w miesiącu' (lub częściej),‘przy jednoczesnym wprowadzeniu dokładniejszej obserwacji wt Wybranych sytuacjach lub przy*'określonych czynnościach. Prowadzony przy tym rzetelny opisem sytuacji) da nam po kilku *difeśią.C»Oh bardzo interesujący ■ obraź dziecka, W-'którym' możemy:‘ uchwycić dynamikę -żrrtian, a nie itylko różnicę • poziorhtf-funkcjonowania. Jak"'.widzimy; obserwacja * jako metoda poznawania dzififif&d pozwala. wprowadzić różnorodne modyfikacje.' Jest jednak warunek zasadniczy: modyfikacje te muszą'*wynikać zarówno z -ogólnego, problemu (pytania" jakie sobie Stawiamy) lub .z ’ hipojez:i.'Sl&rrnulowańyCh .<&& ■'-podstawie wcześniejszych 1 obserwacji. Należy 'Wystrzegać się1 * wyciągariia ■ wniosków ze spostrzeżeń przy-ipadkowycE lub1' dokartyWaaaych chaótybii|d#'-bfP^ planowo: Mogą one zniekształcić- obraz dziecka, ■^fpbwufe8§;' błędnych ‘ uogółfi&A Iffidoiuct-nie mimowolnie ' kierujemy uwagę-na-te zacho-'Wanią,; itetórel ąą zgodne i^ma^ymiVl;p^i"Wii3yWaniami' i': potwierdza ją hipotezy^ a nie dostrzegamy 'tych cech i zachowań, które bądź nie wy-, różnią ją dzaećkm' .ąpośró-d tfógjpa 1 'ró&neśslk&w, ą więc uznane, bywają za mało istotne,' bądź ujawniają się tak rzadko, że traktujemy je jako zjawiska marginesowe. Ten rodzaj błędów często popełniają zarówno nauczyciele przedszkoli? jak i szkół. Są one z reguły' konsekwencją obserwacji dorywczych, okazjonalnych, przypadkowych. Nierzadko bywają wynikiem uogólnionej postawy nauczyciela w stosunku do konkretnego dziecka, a zabarwienie emocjonalne Obserwacji jest wtedy na ogół zgodne ze stosunkiem uczuciowym wychowawcy do wychowanka.
Sprawą nie mniej ważną jest Ostateczny zapis dokonywanych obserwacji w postaci ich podsumowania. Częstym błędem popełnianym przy prowadzeniu dzienniczków obserwacyjnych lub wypełnianiu kart dziecka jest ogólnikowe stwierdzenie posiadanych lub nie posiadanych umiejętności wychowanka. W przypadku dzieci wykazujących dysharmonie rozwoju, nawet niewielkiego stopnia, jest to niewystarczające. Nie wystarczy również stwierdzenie? W jakim zakresie poziom funkcjonowania dziecka jest obniżony lub jakie zauważyliśmy nieprawidłowości w zachowaniu. W opisie należy uwzględnić wiele problemów wynikających ze specyfiki rozwoju danego dziecka, takich jak:
1) rodzaj i zakres czynności lub zachowań, w których dziecko wykazuje niższy poziom niż jego rówieśnicy,
2) rodzaj i zakres czynności lub zachowań ni e wyróżniających dziecka w sposób negatywny,
3) rodzaj i zakres czynności lub zachowań wyróżniających dziecko w grupie w sposób pozytywny, '
4) zmiany w zakresie cech opisanych w pp. 1. 2, 3, które wystąpiły w określonych odcinkach
43