50816 s che 1"

-w nazw&ch soli kompleksowych podobnie jak soli prostych najpierw wymienia się anion, a następnie kation,

-w nazwie jonu kompleksowego wymienia się najpierw Ugandy, a na końcu atom centralny (metal),

- ligandy mają swoje nazwy:

•    obojętne - NH_? - amina, H₂0 - akwa

0

1

CN-

O²’

-    chloro;

-    jodo,

-    cyjano;

-    okso,

♦    nazwy tigardów anionowych kończą się na „o” np.

- liczbę ligandów określa przedrostek: di (bisX tri (tris), tetra (tetrakis), penta (pentakis), heksa (hcksakis) hd.

Przedrostki w nawiasie są stosowane, gdy nazwa ligandu zawiera już jeden z przedrostków podanych, np. etylenodiamina. Ligandy są uszeregowane w kolejności alfabetycznej bez uwzględnienia przedrostków określających liczbę ligandów każdego typu występujących więcej niż jednokrotnie w sferze koordynacyjnej.

Omówione zasady ilustrują przykłady:

K,[Fe(CN)d -KpPblj]

[Cu(NH3)«]SO< -fCrCl/HsOMCl -

[Cd.(en>2jClj

hcksacijanożelazian(lll) potasu trijodoołowian(TI) potasu siarczan(Vl) tetraaminaraiedzi(TT) chlorek tetraakwadichlorochroiTHi(Ill) chlorek bisI,2-diaminoetanokadmu(JI) en - 1.2-diammoetan NHi>CHrCK₂NH₂ Ugandami są tylko cząsteczki z mewiążącymi parami elektronów. Ligandy łączą się z metalem za pomocą wiązania koordynacyjnego, przy czym akceptorem pary elektronowej jest jon centralny, a donorami par elektronowych są ligandy. Kompleksy takie są często tym trwalsze, im chętniej Ugandy dostarczają swe pary' elektronowe do wiązania.

Na przykład w jonie tetraammanik1u(ll) 3żOt z cząsteczek NH_? jest donorem, 2ai NP akceptorem pary elektronowej

2+

	W l	■
H_\N—	Ni’*- t
	I nh3

Związki kompleksowe są w większości silnymi elektrolitami i w roztworach wodnych dysocjują na jony, np.:

[Ni(NHj)4l(NO})i ^ [Ni (NH₃),]²' + 2NO_a*

-CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA

Przyrządy i odczynniki: zestaw probówek, statyw do probówek, tryska wka z wodą deatylowaną; roztwory soli:    MgCh, CuSCU ZnCl* Pb(NOj)2, CoCb, A](N0₃)g, KI, KSCN,

K*lFe(CK)tf)3, ^[FefCNjs], KaPHgU], NajfCoCNa),], amoniak, alizaryoa, ditizon, aceton, ortobydroksychinolina.

Doświadczenie 1. Otrzymywanie soli o kompleksowym kationie

a)    Do probówki zawierającej ok. S kropli roztworu CuSO< wprowadzić kroplami 25% roztwór amoniaku do całkowitego roztworzenia osadu siarczanu( VI) bis [hydrok$omiedzi(II)]. Do szafirowego roztworu dodawać ok. 2>5cm³ alkoholu etylowego aż do wytrącenia się sdarczamt(YT) tetraan)inamiedzi(n), trudno rozpuszczalnego w mieszaninie wody z alkoholem.

b)    Do probówki wprowadzić 5 kropli roztworu ZnCl₂ i dodawać kroplami amoniak do całkowitego roztworzenia osadu wodorotlenku cynku.

c)    Do probówki wprowadzić 5 kropli roztworu C0CI2 i dodawać kroplami amoniak do wytrącenia osadu chlorku wodorotlenku kobaltu(II). Następnie dodawać kroplami 25% roztwór amoniaku do roztworzenia osadu i powstania różowego roztworu wodorotlenku bekflaaminakobahu(II). Powstały wodorotlenek jest bardzo nietrwały i utlenia się do wodorotlenku heksaammakobałtu^Iil), który powoduje brunatnienie roztworu

Napisać równania reakcji otrzymywania powyższych związków kompleksowych i podać nazwy tych związków'.

Doświadczenie 2. Otrzymywanie soli o kompleksowym anionie

a) Do probówki wprowadzić 3 krople roztworu Pb(NO_02 i dodawać kroplami roztwór KI do całkowitego roztworzenia złocistożóhego osadu jodku ołowiu(lł). Produktem jest trijodoołowian(II) potasu.

b)    Do pmbósvki zawierającej 5 kropli roztworu C0CI2 wprowadzić 5 kropli roztworu KSCN i 10 kropli acetonu. W wyniku reakcji powstaje ciemnoniebieski związek kompleksowy' - tetrakis (tiocyjaniano) kobaltan(TT) potasu, nietrwały w roztworach wodnych

c)    Do probówki zawierającej 5 kropli roztworu FeCU dodawać kroplami roztwór KSCN. Krwistoczerwone zabarwienie roztworu staje się coraz bardziej intensywne po dodaniu nadmiaru jonów SCN\ Związane to jest z powsław^em nowych jonów zespolonych. Ostatecznie tworzy się heksakis (tiocyjaniano) żelazian(lll) potasu.

Napisać równania reakcji zachodzących w punktach a, b i c oraz nazwy powstałych związków kompleksowych.

Doświadczmy 3. O trzy mywacie soli wewnętrznie zespolonych

Sole wewnętrznie zespolone są przykładem kompleksów chdatowych. Ugandami w tym przypadku są związki organiczne. Kompleksy chełatowe charakteryzują się znacznie większą trwałością niż kompleksy z Ugandami prostymi.

51