51121 sanktuariasłowiań045

razem są nimi azjatyccy Madziarowie, którzy pojawili się na początku X wieku nad Dunajem i tu założyli swoje siedziby.

Niejako naturalnym sukcesorem państwa morawskiego stały się Czechy. Zespół, z jakiego się wyłoni państwo czeskie, stanowiło 14 księstw podporządkowanych przez centralnie położone plemię Czechów. Za twórcę uważa się Borzywoja, który około 883 roku miał być ochrzczony przez Metodego. Jego wnuk Bolesław I doprowadził państwo czeskie do poważnego znaczenia. W dramatycznych okolicznościach zakończył proces jednoczenia likwidując separatystyczne tendencje Sławni-kowiców. Władcy temu początkowo podlegał obszar obejmujący między innymi Morawy, zachodnią Słowację, a także Śląsk i Małopolską. Sadząc z zasięgu terytorialnego biskupstwa praskiego, zresztą powołanego już po jego śmierci, państwo jego obejmowało swym zasięgiem raczej formalnie obszar aż po Bug i Styr. Być może pozostaną tu utrwalone dawne echa faktycznego władania państwa czeskiego. Jak wiemy, Bolesław II utraci na rzecz Polski Śląsk i Małopolską. Nie udaje się też Czechom utrzymać swojej niezależności od Niemiec.

Naturalnym konkurentem na północy stanie się państwo Polan. Powstałe w bliżej nie znanych, ale — jak się wydaje — dramatycznych okolicznościach, których echem jest legenda o Piaście i Popielu, wkrótce za swych wielkich władców Mieszka I i Bolesława Chrobrego umocniło się właśnie między innymi dzięki odebraniu południowych ziem Czechom.

O ile w efekcie procesów dziejowych w południowym i wschodnim obszarze Słowiańszczyzny zachodnie] ukształtowały się dwa państwa o trwałym charakterze, to na zachodzie te procesy były bardzo skomplikowane. Złożyły się na to i brak osłony od Niemiec, który przynajmniej dla Polski odegrał niebagatelni! rolę. W IX wieku, a więc wtedy, kiedy rozciągały się tu wpływy państwa karolińskiego, prawdopodobnie istniały związki plemienne Obodrzyców, Weletów i Serbów. W tej sytuacji przed ukształtowaniem się wyżej rozwiniętych organizacji część terytorium połabskiego została włączona w obręb państwa niemieckiego. Henryk I na początku X wieku podbił obszary między Soławą a środkową Łabą. W ślad za podbojem przyszło włączenie tych obszarów w skład organizacji kościelnej w ramach biskupstw w Miśni, Merseburgu i Żytycach. Nieco później plemienne organizacje weleckie nad dolną Hawelą weszły w skład niemieckich biskupstw założonych w Brennie i Hawelbergu. Nieco bardziej na północ utrwaliło się mimo zagrożenia przez Niemców państwo obo-drzyckie Nakona. Powstało tu w 968 roku pod cesarskim patronatem biskupstwo w Stargardzie.

Rok 983 jest jednak rokiem zemsty ze strony Słowian na dotychczasowych najeźdźcach niemieckich. Gromady Słowian ruszyły do boju. W wyniku jego rozpadł się układ powstały w tej części Słowiańszczyzny. Nowy układ skupił się wokół ważnego ośrodka kultowego w Radgoszczy, jako związek welecki. W istotny sposób hamował on utrwalenie się państwa obodrzyckiego, a przede wszystkim wspomagał wszelkie bunty mające na celu obalenie odbudowanej organizacji kościelnej. Dopiero w drugiej połowie XI wieku część bardziej na zachód położonych plemion weleckich weszła w skład odbudowanego państwa obodrzyckiego.

Większa natomiast część Weletów zamieszkała bardziej na wschód weszła w skład państwa zachodniopomorskiego. Ta część Pomorza, uzależniona przez Mieszka I czy Bolesława Chrobrego, odpadła od Polski pod koniec panowania tego ostatniego władcy. Zlikwidowała u siebie zalążek organizacji chrześcijańskiej w formie założonego tu po 1000 roku biskupstwa w Kołobrzegu i konsekwentnie przez następne wieki zwalczała

• 85