MUJłtl# MIN M Ml*
Starssi u tatuś*
Ori>«ikK mięśnie nic u\ najważniejszym lurf^drm w organizmie człowieka Nie są nim mwi imr esy płuca. Je*l nim mó/R. 'lo on kontroluje te podległe «bir narządy. podobnie |ak prawie każdą inną >irukturę i cnnnoir w nrąam* ,mic. Z procesami imbiwymi wiąże się także nasza fundamentalna tiuumok psy. Iik /iui. W dużym stopniu można powiedzieć, ze m^i to my. Kiedy on umiera. nic ma zmiłuj.Już po tobie.
Drogim pod względem ważności narządem jest rdzeń kręgowy, stanowiący główną arterię komunikacyjną nió/gu / resztą ciała. Jest to wąska, ale niezwykle skomplikowana wiązka nerwów, wychodząca z. pniu mózgu w dół wzdłuż ciała. Bez względu na to. jak silny i zdrowy jest mózg. w razie uszkodzenia rdzenia kręgowego nie jest on w stanie komunikować się z ciąłem i w praktyce %la|c się bezużyteczny Wiciu pamięta tragiczny paraliż, jaki (kuknął gwiazdę Sufimmąa Christnphera Rre\c'a po wypadku |Midrzas jazdy konnej w Litach dziewięćdziesiątych. Nie doszło u nirgodo uszkodzenia mózgu, bo kask zabezpieczał głowę. Jednak mózg nie mógł kir ruwać ciałem, gdyż poharatam został rdzeń kręgowy,
Rdzeń kręgowy jest szalenie delikatny. Gdyby nic miał ochrony, bardzo łatwo ulegalliy uszkodzeniom A nawet minimalne us/kod/riiie niesie katastrofalne skutki dla tunkcjon-n\.mia ciała. Na szczęw m*. łr względu na to znatzenie dla zdrowia i przeżw u. ewolucja dobr/e zadbała o jego za Im z piet ze nie. Jest on apanrrraosn masywną kolunuią im bonie| zbroi, złożonej a grubych kostek, połączonych mocnymi chrząstkami. Kostki te to kręgi, a chrząstki lo krążki Między kręgowe, znane też piał nazwą dysków (jak w terminie _w> padanie dysku"!. lada ta kolumna kostek składa się oczywiście na kręgosłup.
/. kolei kręgosłup jest z.ilwzpieizony piz.-z sieć przeplatających się więzadrl uraz skomplikowaną warstwę głęboką mięśni, które kontroluj.) jrgo ruchy. Istnieje ponad trzydzieści par pałstawowyrh mięśni kręgosłupa (z |mwodu braku miejsca nie wymieniam ich lulaj i nie opisuję fuiiki ji: zainteresowani mogą się-imąć po podręcznik anatomii. np..biiwęCnrw). Nic działają one jednak oaob-no. lecz »ą uloirnuwane w dwa grubr. potężne, przypnwun ająre węże pasma, idące po bokach kręgosłupa. Gru|iy te nazwane są erretor */'r aar. czyli prostownikami grzbietu.
Te dwie kolumny mięśniowe stanowią naszą pierwszą linię obrony przed u rasami kręgosłupa. Mówiąc z grubsza, działają jak masywny gorset«irlc.sny. któ-ty tahripircri kręgosłup przed wypadkami i zagrożeniami zr strasy ustryrh ,v> tępych przedmiotów. W aspekt ir dynamicznytn spi awują również ogólną kontrolę nad ruchami kręgosłupa. Dbają o lo, by jego kręgi stosowały się do z.i-
IrMU ruc hu. który nie naraża rdzenia, oraz dyktują zmiany położenia kręgoilu* p Bez prostowników grzbietu nie można by chadzać, wstawać, przekręcać się (Pporuszać tomem. Nie dnhiby si nawet obrócić głowy.
prostowniki grzbietu są absolutnie nieodzowne. Air nawet ich znaczenie Arthur pm roli rdzenia kręgowego, w którego zabezpieczaniu uczestniczą. Im-puby nerwowe płyną z mórgu w dół przez rdzeń, toteż im wyżej dojdzie doje* (ssrazu. tym rozlrglcjszc są jego skutki.
• l‘ważny uraz dolnej partii kręgosłupa (odcinka lędźwiowego) pmidsjr bez-■tzdność nóg. nirtrzytnanic moczu i kału oraz impotencję.
• Mdoy u 1,1/ w środkowej i zęści kręgosłupa (otlt inku piersiowymi sprawia, w poszkodowany traci też kontrolę nad mięśniami tułowia.
• Lnu górnej części kręgoslupn (odcinka szyjnego) paraliżuje ponadto ręce i“>k- -• jeśli zajdzie bardzo wysoko - również przeponę, która porusza phi*
Stopień złożoności usidnienia plecóM jest dobrze widoczny na tyn rysunku z klasycznego wydania podręcznika Henry Sroy's Anatc&y of Che Humań Body. Robienie mostkfr-Ćwiczy wszystkie te «tęinłe I ścięgna.
220