54348 str7 (10)

jest rozcięta na przodzie i w tyle, a dwa dodatkowe rozdęcia na bokach są przeznaczone do zapinania na guziki; wokoło szyi ubiór jest także zapinany na guziki. Rękawy przy coMrdie były skrócone, przyszyte tylko w części wokół ramienia i miały wyłącznie dekoracyjne znaczenie (151 l>). Podobne okrycia typu cotardie nosiły i kobiety (151 c). W 2. poi. XIII w. panował zwyczaj przenoszenia na ubiory drużyny rycerskiej, giermków i heroldów, barw z tarczy herbowej rycerza. Jeśli jedna połowa tarczy była podzielona na strefy poziome w dwóch barwach, a druga kontrastowała z nią inną barwą, równie intensywną, wówczas przenoszono to samo zestawienie barw na ubiory drużyny i służby. Podział pionowy ubioru na dwa kolory nazywano miparti. Na ubiorach XIII w. nie wprowadzano jednak godła z tarczy herbowej rycerza. Zwykle w okresie nowego roku drużyna otrzymywała od swego seniora odzież w barwach jego herbu; takie podarunki nosiły we Francji nazwę liwee.

Częstym uzupełnieniem męskich ubiorów szytych z barwnego sukna były kaptury, również wykonane ze sukna. Miały one krój charakterystyczny, z krótkim, prawie nie zwisającym końcem i niewielkim kołnierzem rozszerzanym klinami. Od XIII w. rozpoczyna się zwyczaj nakładania kaptura częścią okalającą zwykle twarz. Otwór tea, zwany we Francji magierę, obszywano zwykle nisko-włosyra futrem i dostosowywano do obwodu głowy. Tak nałożony kaptur dawał różne możliwości

mm, czepek na włosach, 2. poi, XIII w.

I W h. Płaszcz niebieski aa popielicach, szala czerwonawa, kapturek ciemnozielony aa białym czepku, nogawkę czarne, w płaszczu wycięły oiwór na rękę; c. płaszcz z dużym kołnierzem futrzanym, czapka z olokiem z fulra, 2. pot. XTTT w.

ułożenia kołnierza i jego ostrego końca (147 a, 149 a, bi.

Moda takich kapturów miała pochodzić z południowej Francji, gdzie przyjęła się ze względu na wczesna i ciepłą wiosnę i długą jesień. Na południu zachowały się też najstarsze rysunki kroju kapturów w statutach rzemieślniczych miasta Tuiuzy z łat 1279—1311. Często pod kapturami noszono małe czapeczki wiązane pod brodą, które należały również do domowego ubioru męskiego (148,

152). Czepeczki te znane były równocześnie we wszystkich krajach Europy zachodniej; najdłużej — bo do pocz.

XIV w, - przetrwały w modzie włoskiej.

W drugiej połowie XIII w. do najbardziej cenionych szczegółów ubioru męskiego należały kapelusze z pawich piór. Na sztywnej filcowej formie pióra pawie tworzyły barwny układ o metalicznych

150 a. Krótki płaszcz do konnej jazdy, rozdęty po bokach, dekoracyjne rękawy, kapelusz -z pawich piór; b. krótki płaszczyk, krój z półkola, wysoki kapelusz z pawich piór, 2. poł. XIII w.

135