55491 PB190018

2. Badanie tętna i jego cech

Badanie tętna należy do podstawowych czynności lekarskich. Bada się je najczęściej na tętnicy promieniowej, ale można również na wszystkich innych tętnicach położonych powierzchownie ponad twardym (kostnym) podłożem - szyjnej wspólnej, udowej, podkolanowej, grzbietowej stopy. Ocena cech tętna ma znaczenie diagnostyczne w licznych stanach chorobowych: chorobach serca, cukrzycy, nadczynności tarczycy, miażdżycy oraz chorobach układowych, w których dochodzi do zmian w ścianie naczyń krwionośnych. Określa się następujące cechy tętna:

1.    Częstość - liczba uderzeń na minutę, prawidłowo wynosi 60-100 u/min.

Zwolnienie tętna - bradykardia - fizjologicznie stwierdza się ją u sportowców wyczynowych iub jako cechę konstytucjonalną. Patologicznie występuje w guzach śródpiersia i OUN, w niedoczynności tarczycy, przy silnych dolegliwościach bólowych. Przyspieszenie tętna - tachykardię - fizjologicznie stwierdza się po wysiłku fizycznym, posiłku, w różnych stanach emocjonalnych (strach, radość). Patologicznie - przy gorączce, niedokrwistości, w nadczynności tarczycy, chorobach mięśnia sercowego.

2.    Miarowość - fizjologicznie poszczególne fale tętna pojawiają się w równych odstępach czasu. Niemiarowość jest najczęściej wywołana pojawieniem się skurczów dodatkowych komorowych lub nadkomorowych. U osobników młodych często stwierdza się niemiarowość oddechową - przyspieszenie tętna na wdechu i zwolnienie na wydechu, ale nie świadczy to o schorzeniu mięśnia sercowego.

3.    Wypełnienie - tętno duże - dobrze wypełnione, o wysokiej fali pojawia r.ię w gorączce, niedomykalności zastawki aorty. Tętno małe - słabo wypełnione, ledwo wyczuwalne pojawia się w niewydolności krążenia, przy omdleniu.

4.    Napięcie - to siła oporu, jaką przeciwstawia ściana tętnicy palcom badającego. Prawidłowo tętno wyczuwa się w czasie skurczu serca, a nie wyczuwa w czasie rozkurczu. Tętno silnie napięte (twarde) jest wyczuwalne stale, czyli w okresie skurczu i rozkurczu i może pojawić się w nadciśnieniu tętniczym i miażdżycy. Tętno słabo napięte (miękkie) notuje się w niedokrwistościach, niewydolności krążenia.

5.    Chybkość - wyraża się stopniem szybkości wypełniania i opróżniania się tętnicy. Tętno chybkie występuje w niedomykalności zastawki aorty, nadcz_w nności tarczycy. Tętno leniwe stwierdza się w miażdżycy, zwężeniu zastawki aorty.