39985

Ad 2. Związek przyczynowości i trzy jego charakterystyki:

Związek przyczynowy należy do najważniejszych związków zachodzących między zjawiskami.

Dlatego jest rzeczą doniosłą, by go właściwie pojmować. Tym bardziej, że natura tego związku budzi wiele kontrowersji.

Można by krótko powiedzieć, że związek przyczynowy (którego pełna nazwa brzmi: związek przyczynowo-skutkowy) jest to związek zachodzący między przyczyną i skutkiem.

Jednakże stwierdzenie to niewiele mówi, jeśli nie określi się, co należy rozumieć przez przyczynę i skutek, a wszak ścisłe określenie tych pojęć nie jest łatwe.

Postąpimy zatem inaczej i określimy związek przyczynowy poprzez podanie zestawu cech, które odróżniają go od wszystkich innych związków (zależności, relacji) zachodzących w świecie.

• Jedną z konstytutywnych cech związku przyczynowego jest niewątpliwie jego czasowy charakter.

Jest to związek asymetryczny w czasie, w tym sensie, że zachodzi między zjawiskami nierównoczesnymi: wcześniejsza przyczyną oraz późniejszym skutkiem.

Czasowośc różni związek przyczynowy od związków współwystępowania, które łączą zjawiska równoczesne.

Dlatego związek przyczynowy jest też nazywany związkiem diachronicznym, przeciwstawnym zależnościom synchronicznym.

• Kolejną cechą związku przyczynowego jest jego konieczność (prawidłowość). Cecha ta, jak wszystkie cechy modalne (takie jak możliwość , przypadkowość, rzeczywistość) jest trudna do określenia.