Na temat przyczyn trudności wychowawczych wypowiadało się, i nadal wypowiada, wielu psychologów, pedagogów, psychiatrów i socjologów. Zdobyto bogate doświadczenia i przeprowadzono liczne badania w tym zakresie. Niestety dotychczasowa wiedza
0 przyczynach nieprzystosowania społecznego (por. Rhodes W. C.
1 Tray M. L., 1971) jest — wbrew pozorom — wciąż jeszcze w stanie niejako początkowym. Stawia ona dużo więcej pytań (problemów otwartych), niż trafnie udzielanych odpowiedzi. Winę za taki stan rzeczy upatrywać należy w ogromnej złożoności przyczyn, warunkujących powstawanie nieprzystosowania społecznego oraz w niezadowalającej na ogół wartości poznawczej zastosowanych metod badań, opartych przeważnie na sondażu opinii osób badanych.
Ale nawet w wyniku poprawnie przeprowadzonych badań naukowych nie zawsze można dokładnie ustalić, jakie są rzeczywiste przyczyny nieprzystosowania społecznego danego ucznia i na czym polega mechanizm przejawianych trudności wychowawczych. Niełatwo też w świetle posiadanej dotąd wiedzy o przyczynach nłapuyatoeowania społecznego odpowiedzieć w sposób jednoznaczny i wyczerpujący na pytanie: która z występujących przyczyn w konkretnym przypadku zaburzeń zachowania są przyczynami pierwotnymi, a która wtórnymi? Alko: dlaczego pewni uomftowit z rodzin l^roóonyrti lub moralnie zdeprawowanych dostosowują ssę w psiak de wymagań szkolnych, podczas gdy ucmiowie z radon wmalnjiii mogą sprawiać nencayctełom poważne kłopoty natury ■jdwwnwraijT
Tl wtwiśrl. jdk aprawia odpowiorti aa postawione pytam* w praak ptayctyn nieprzystosowanie spofccmage. są ośewątptt-