56137 skanowanie0079 (5)

| Aspekty psy&hologlcade umierania i żałoby

dżina nigdy nie jest przygotowana na śmierć bliskiej osoby. Zawsze jest zbyt mało czasu, 2awsze śmierć przychodzi za szybko. Wyjątek to sytuacje, w których umieraniu towarzyszy ogromne cierpienie i śmierć jest wyczekiwana i przyjęta z ulgą.

Fazy przeżywania żałoby

W literaturze wymienia się najczęściej trzy fazy przeżywania żałoby.

Pierwsza fa2a to czas tuż po śmierci bliskiej osoby, przejawiający się w reakcjach zaprzeczania, protestu, niedowierzania, odrętwienia. Codzienne czynności wykonywane są automatycznie. Faza ta może trwać kilka dni.

W drugiej fazie dominuje rozpacz. Pojawiają się też nieraz sprzeczne emocje opisane wcześniej, a także dolegliwości fizyczne. W opowiadaniach zmarły jest idealizowany, opowiadający może się z nim utożsamiać. Żałobnik może szukać winnych śmierci, może mieć pretensje do zmarłego o porzucenie. W zależności od intensywności i rodzaju więzi ze zmarłym faza ta może trwać do kilku miesięcy.

Faza trzecia to akceptacja śmierci bliskiej osoby, planowanie i realizowanie własnych zamierzeń, spokojne wspominanie.

Lekarz po ustaleniu, w jakiej fazie jest osoba w żałobie, może skorzystać z pewnych 2asad.

Są one na tyle ogólnie sformułowane, że może się do nich odwołać niezależnie od tego, kim byi zmarły dla żałobnika (tab. 9.1).

Tabela 9. t. Zasady wsparcia udzielanego pnez lekarza osobom w żałobie    ..    <

•    Zasada 1. Pomóc osieroconemu uświadomić sobie stratę, zachęcając go do mówienia gdzie, kiedy, jak doszło do śmierci? Kto go o tym zawiadomił? jaki byl pogrzeb? Lekarz powinien słuchać, słuchać, nie ucinać rozmowy ani nie zmuszać do niej, tylko zachęcać. ^{1 2}

Żałoba po śmierci ws₁».ii.;ałionka, rodzica |

cd. tabeli 9.1

•    Zasada 4. Pomóc w zdystain owaniu emocjonalnym, co nie oznacza zapomnienia.

•    Zasada 5. Posługując się własnym autorytetem, zapewnić, źe żal. żałoba, smutek wymagają czasu, aby przebrzmieć, i ostrzec, że będą w najbliższym czasie, w ciągu roku. a nawet lat. takie ctjwile. kiedy te emocje WO ogólnie się nasilą.

•    Zasada 6. Wykorzystując fakt. że jest lekarzem, zapewnić, ze różne emocję, reakcje są normalne i nie są oznaką ..szaleństw a".

•    Zasada 7. Zaakceptować indywidualnoić i odiębuok przeżywania, jest to proces jedyny. niepowr.trzalny

•    Zasada 8. Zapewnić, że zawsze jest gotów udzielić osobistego wsparcia alpo zorganizować ponvn. ..mych służb.

•    Zasada 9. Popytać, jak w przeszłoki osierocony radził sobie w trudnych sytuacjach, jak pomagały mu różne używki Wytłumaczyć, źe papierosy, alkohol, luikotyki tylko pogłębiają emocje, aje w ostatecznym efekcie szkodzą..

•    Zasada 10. Jest kontynuacją zasady 9. lekarz ma Identyfikować patologią. Zebrać informacje, czy ol wena strata jest podobna do straty (strat) w przeszłoki.

Kłody można powiedzieć, że osoba przeżywająca żałobę uporała się z nią?

Ma to miejsce wówczas, gdy żałobnik przestaje unikać wspomnień, miejsc, przedmiotów przypominających zmarłego, potrafi realnie ocenić swoje z nim rolaąje wraz z ich zaletami i wadami. Nie oznacza to, że żal, smutek, tęsknota, złość nie będą wracały, ale żyjący będzie miał do tego dystans.

Po śmiord pacjenta, gdy rodzina została sama, warto zastanowić się, jakie są zadania rodziny jako grupy w żałobie oprócz tego, że każdy z Jej członków jest w swojej indywidualnej psychicznej, duchowej żałobie. Arndt i Gruber wyróżniają trzy kategorie zadań przeznaczonych dla rodziny w żałobie.

1.    Każdy z członków rodziny musi poradzić sobie z osobistymi relacjami ze zmarłym.

2.    Modyfikacja struktury rodziny, podział obowiązków i przejęcie nowych ról.

3.    Nawiązanie nowych relacji z otoczeniem, już bez zmarłego.

Żałoba po śmierci współmałżonka, rodziba

śmierć współmałżonka oznacza utratę towarzysza żyda i zmianę jego dotychczasowego trybu • Jest to jedno z największych zagrożeń dia zdrowia T ² fizycznego i psychicznego żałobnika. Cechą wdo-i. wleństwa jest osamotnienie i poczucie izolacji.

! Następuje zmiana pozycji towarzyskiej. Pomagając v współmałżonkowi w żałobie, należy pamiętać, że i² małżeństwa nie uwzględnia się tylko w kategorii

1

•    Zasada 2. Pomóc wyrażać uczucia, to znaczy zaoferować pomoc w zaakceptowaniu i przeżywaniu bólu po stracie; pomóc wyrażać tzw. problematyczne uczucia, takie jak złość, poczucie winy. niepokój, bezradność. Zwrócić uwagę na złość i jeżeli taką emocję żałobnik odczuwa, to pomóc mu uwolnić się od niej. aby nie została skierowana na inne osoby.' bo adresatem jest zmarły. Pytając wprost o złość, można napotkać negację. Celowe będzie zapytanie, za czym odczuwa tęsknotę związaną ze zmarłym, a za czym nie tęskni co wiąże się z nim? Lekarz powinien dopytać, czy pojawiają się myśli samobójcze jako realizacja potreeby bycia ze zmartym.

2

   Zasada 3. Pomóc w nauce życia be2 zmarłego przez analizę ról, jakie on pełnił, jakie decyzje podejmował. Teraz osierocony może przejąć część tych ról. będzje podejmował decyzje, musi też wybrać, co własnego wprowadzać. Specjalne miejsce w omawianiu straconych ról zajmuje strata partnera seksualnego.