58249 skanuj0004

Jeszcze innym kryterium podziału kursów walutowych jest ich stosunek do inflacji. Jeśli stopy inflacji się nic uwzględnia, to mamy do czynienia z kursami nominalnymi. Kursy realne zaś to takie kursy, które są skorygowane o stopy inflacji w poszczególnych krajach.

Przyjmując za kryterium podziału sposób obliczania i przedstawiania kursów walutowych, mamy do czynienia, z jednej strony, z kursami bezpośrednimi (np. kurs marki niemieckiej wyrażony w dolarach amerykańskich, tj. DEM/USD), z drugiej zaś z kursami krzyżowymi (cross rates), które uzyskuje się przez podzielenie kursu dwóch walut notowanych w stosunku do trzeciej waluty (np. do funta szterlinga).

Współcześnie wyróżnia się też kursy walut narodowych oparte na tzw. otwartym koszyku innych walut (fixed currency unit baskel) oraz kursy walut narodowych oparte na tzw. zamkniętym koszyku innych walut według stałych wag (fixed weight basket). Istota otwartego koszyka walut zagranicznych sprowadza się do wyznaczania jego wartości jako sumy walut składowych (np. pięciu) oraz ich wagi w koszyku w zależności od kształtowania się poziomu ich kursów w danym okresie (np. w ciągu jednego tygodnia). Z kolei istota zamkniętego koszyka stałych wag sprowadza się do tego, że w danym okresie udział procentowy zamkniętej (ograniczonej) ilości walut zagranicznych nic zmienia się bez w-zględu na zmiany poziomu ich kursów bieżących.

Wyróżnia się również kursy bieżące (spot rates) i kursy terminowe (forward rates). Podstawowym kryterium wyodrębniania tych kursów jest kryterium rynków, na których się one kształtują. Chodzi, z jednej strony, o rynek bieżący (nazywany też kasowym), z drugiej zaś o rynek terminowy (ściślej, o różne rodzaje tych rynków'). Na rynku terminowym zakup i sprzedaż walut odbywają się z wyprzedzeniem w stosunku do terminu dostawy walut, przy czym to wyprzedzenie jest najczęściej jedno-, trzy- lub sześciomiesięczne. Jeżeli kurs terminowy danej waluty jest wyższy od kursu bieżącego, to mamy do czynienia z tzw-. premią (premiutn = report). W odwrotnej sytuacji mamy do czynienia z tzw. dyskontem (discount = deport).

8.2. Czynniki determinujące poziom kursów walutowych podstawowych walut wymienialnych

Poziom kursów walutowych podstawowych walut wymienialnych kształtuje się w wyniku zetknięcia się na rynku finansowym odpowiedniego popytu i odpowiedniej podaży walut. Zarówno na popyt, jak i na podaż wpływa przy tym wiele różnorodnych czynników, których waga i znaczenie zmieniają się wraz z ewolucją gospodarek i postępem procesu integracji rynków międzynarodowych, w tym rynku finansowego.

Czynniki determinujące poziom kursów podstawowych walut wymienialnych można dzielić według różnorodnych kryteriów³. Najczęściej dzieli się je na ekonomiczne i pozaekonomiczne. W grupie czynników ekonomicznych można przy tym wyróżnić czynniki strukturalne, techniczne i koniunkturalne, a w grupie czynników pozaekonomicznych —czynniki polityczne, instytucjonalne i psychologiczne (zob. rysunek 8.5).

Rysune< 8.5

Czynniki determinująca poziom kursów walutowych

	Ekonomiczne
Strukturalno		Techniczno			Koniunktu ralne
i			-
•    poziom rozwoju i struktura gospodarki •    poziom konkurencyjności gospo-da-ki •    sytuacja w bilansie płatniczym		•    intensywność 1 struktura przemian technicznych •    poziom rozwoju zaplecza technicznego funkcjonowania rynków			•    tempo wzrostu PKB •    tompo Inflacji •    zmiany stóp procentowych

Pozaekonomiczne

Polityczne		Instytucjo nalne	Psycholo giczne
’	'	JL	i	r

• stopień		• stosowa-		• oczekiwa-
stabilizacji		ne roz-		nia społe-
politycz-		wiązania		czoństwa
nej		systemo-		i świata
• stopień		we		biznesu
ryzyka		• stopień		• poziom
politycz-		l berallza-		ryzyka
nego		rynków		finanso-
• .szoki po-		• stosowa-		we go
lityczne’		na polityka pieniężna, fiskalna Itd.
		• częstotfi-
		wość 1 sposoby interwencji banku centralnego

Według kryterium miejsca powstawania omawiane czynniki dzieli się na czynniki wewnętrzne (zależne od danego kraju) oraz na czynniki zewnętrzne, tj. od niego niezależne. Podział ten wzajemnie się uzupełnia z podziałem przedstawionym na rysunku 8.5.

^} Zob. E. Chrabonszczcwska, K. Kalicki, Teoria i polityka..., jw.; E. Drabowski, Pieniądz międzynarodowy, PWE, Warszawa 1986; J. Krakowski, Wymienialność walut. Zasady Ipraktyka Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Warszawa 1987; K. Lutkowski, Współczesny między'-narodowy..., jw.; S. Raczkowski, Międzynarodowe stosunki,.., jw.

239