63846 img415 (6)

D. Chlebna-Sokół, D. Kardas-Sobantka

Należy zmierzyć częstość tętna i oddechów, temperaturę ciała, ciśnienie tętnicze krwi.

Konieczne jest także zwrócenie uwagi na rozwój psychoruchowy u młodszych lub psychiczny u starszych dzieci.

Zaburzenia świadomości dzieli się na ilościowe, charakteryzujące się ograniczeniem przytomności oraz jakościowe, w których przytomność zostaje zachowana, ale treść i procesy świadomości ulegają zmianie (zespoły: majaczeniowy, po-mroczny, pomroczno-majaczemowy, pomroczny jasny, spląta-niowy, onejroidalny).

„Świadomość” i „przytomność” są słowami, które dość często bywają używane zamiennie, co nie jest uzasadnione. Świadomość jest pojęciem szerszym, a ilościowe zaburzenia świadomości w postaci jej ograniczenia (półśpiączka) i wyłączenia (śpiączka) świadczą o zaburzeniach przytomności. Stan nieprzytomności oznacza pełną utratę świadomości spowodowaną czynnikami patologicznymi; sen fizjologiczny nie jest stanem nieprzytomności.

Rozróżnia się cztery stopnie ilościowego zmniejszenia świadomości;,

•    Apatię, zobojętnienie, czyli stan pomiędzy jawą a snem. Dziecko jest wtedy otępiałe, niczym nie zainteresowane, wykazuje ubóstwo ruchowe, jest powolne w udzielaniu odpowiedzi, choć udziela odpowiedzi właściwych.

•    Somnolencję, znaczną senność. Dziecko wykazuje skłonność do stałego zasypiania, rysy twarzy ma odprężone. Kiedy przemawia się do niego energicznie, unosi zmęczony, obojętny wzrok. Na pytania udziela odpowiedzi prostych, najczęściej prawidłowych, choć zdarzają się również odpowiedzi niedokładne lub mylne.

•    Sopor, czyli znaczne ograniczenie świadomości, półśniaczke. Stan ten przypomina głęboki sen, w czasie którego po zaslo-sowaniu silnych bodźców (potrząsanie, klepanie po policzku, bodźce bólowe), udaje się wywołać u dziecka krótkotrwałe, ogólne, niezróżnicowane reakcje: ruchy obronne, bełkotanie, wypowiadanie niezrozumiałych słów, grymasy. Niekiedy dziecko bez pobudzenia z zewnątrz rzuca się niespokojnie i wydaje ostre krzyki.

• Śpiączkę (komę), czyli zniesienie świadomości, brak reakcji. Następuje wtedy wygaśnięcie odruchów fizjologicznych n^rQJ    z odległych recentorów. w tvm także

odruchów skórnych i połykowych. Najczęściej dochodzi do zaburzeń oddychania. Źrenice zwykle nie reagują na tnriitln ~ W zależności od czynnika etiologicznego może być śpiącz-ka: ketonowa, mocznicowa inerkowa). wątrobową, hinoglike-miczna, acetonemiczna, tyreotoksyczna, pierwotnie mózgowa (zapalenie mózgu, zatrucia, urazy czaszkowo-mózgowe ze wzrostem lub bez ciśnienia wewnątrzczaszkowego, guzy mózgu).

Do określenia czynności ośrodkowego układu nerwowego używana jest zmodyfikowana skala oceny śpiączki wg Glasgow, (tab. I). Służy ona do punktowego przedstawienia reakcji dziecka na bodźce słowne i bólowe oraz otwieranie oczu; punktacja może wynosić od 15 (stan prawidłowy) do 3 (brak reakcji). Ocena powinna być powtarzana wielokrotnie w celu ustalenia ' dynamiki zaburzeń.

Wśród krótkotrwałych zaburzeń przytomności wyróżnia się: Drgawki - są charakterystyczne dla padaczki, ale u dzieci wys t ępufąli aj częś c i ej jako drgawki gorączkowe, rzadziej metaboliczne. Mogą mieć bardzo zróżnicowany obraz. Jeżeli nie jesteśmy bezpośrednimi obserwatorami, należy dokładnie dowiedzieć się, co poprzedziło napad, jak wyglądał oraz jaki był

stan dziecka po napadzie.

.) ■

25