59449 img460 (6)

D. Chlebna-Sokół, D. Kardas-Sobantka

Okres między 3. a 6. miesiącem życia charakteryzuje się dalszym obniżeniem stężenia hemoglobiny: osiągnięciem najniższych wartości - tj. 9,0 g/dl - przy wyraźnie zwiększonej erytropoezie (retikulocyty od 1,2 do 2,5%). Pojawia się zjawisko dysproporcji między małymi wartościami hemoglobiny a stosunkowo dużymi hematokrytu, co w konsekwencji znajduje odbicie w niedobarwliwości krwinek czerwonych (średnie stężenie hemoglobiny w krwince poniżej 32%, najczęściej między 30% a 28%) oraz ich mikrocytozie (dość liczne erytrocyty o średnicy mniejszej od 6 pm). Może to być początkiem tzw. fizjologicznej niedokrwistości niedobarwliwej. Niedobór hemoglobiny w stosunku do masy krwinek wynika z zachwiania równowagi między zapotrzebowaniem a dowozem żelaza. W następnym okresie powoli wyrównuje się wzajemny stosunek ogólnej masy hemoglobiny do masy krwinkowej i znika objaw niedobarwliwości erytrocytów.

Powolne zwiększanie stężenia hemoglobiny oraz krwinek czerwonych znacznie jest przyspieszone w okresie pokwitania, przy czym wyraźniejszy przyrost obserwuje się u chłopców. Dopiero w tym czasie pojawia się zróżnicowanie wartości obrazu krwinek czerwonych zależne od płci.

Obraz krwinek białych u niemowlęcia i małego dziecka znajduje się w pewnej równowadze ilościowej i jakościowej. Ogólna liczba leukocytów kształtuje się u niemowląt w liczbach wyższych niż u dorosłych (od 5 do 12 tys./mm³). U małego dziecka górna granica wartości prawidłowych obniża się do 10 tys./mm . W tym okresie we wzorze odsetkowym przeważają limfocyty (od 40 do 70%). Najwyższe ich wartości przypadają między 2. a 10. miesiącem życia (fizjologiczna limfocytoza). W okresie poniemowlęcym zaczyna się powolne zmniejszenie liczby limfocytów we krwi obwodowej, a ich wyrównanie z liczbą neutrofilów przypada między 4. a 6. rokiem życia (tzw. drugie skrzyżowanie). Zjawisko limfocytozy fizjologicznej

i 14

występuje u każdego zdrowego małego dziecka i jest wyrazem prawidłowo przebiegającego procesu dojrzewania układu odpornościowego. Dopiero od okresu szkolnego we wzorze odsetkowym dominują neutrofile.

Mocz - badanie ogólne i posiew

Warunkiem uzyskania miarodajnego wyniku jest prawidłowy sposób pobrania moczu, spełniający warunki wymagane dla danego badania.

Mocz przeznaczony do badania ogólnego nie może zawierać zanieczyszczeń spoza układu moczowego, dlatego musi być pobrany do czystego naczynia bezpośrednio po starannym podmyciu dziecka bieżącą wodą z mydłem (u chłopców konieczne jest odprowadzenie napletka). U niemowlęcia mocz można pobierać do specjalnego woreczka, który należy tak zamocować, aby ujście cewki moczowej znalazło się w obrębie otworu w przylepcu.

Badanie ogólne moczu składa się z określenia barwy, odczynu (pH), obecności białka, cukru, urobilinogenu, bilirubiny, ciał ketonowych i krwi oraz badania mikroskopowego osadu.

Prawidłowy mocz jest przejrzysty, ale jego zabarwienie różni się w szerokim zakresie od niemal bezbarwnego do ciemnożółtego; niekiedy może być związane z dietą (np. zabarwienie różowe po spożyciu buraków) lub stosowaniem leków.

Mocz od początku mętny występuje w zakażeniach układu moczowego oraz dużej ilości moczanów. Nieprawidłowe zabarwienie od pomarańczowego do brunatnego występuje przy gorączce, odwodnieniu, niedokrwistości hemolitycznej; zdecydowanie czerwony kolor zdarza się przy hematurii (erytrocyturii) i hemoglobinurii; ciemnobrązowy mocz wskazuje na wydalanie bilirubiny w żółtaczce miąższowej lub zaporowej.

115