Formy i czynniki degradacji gleb Tabela 2.7
Rodzaje |
Formy degradacji gleb |
Czynniki degradacji gleb |
Degradacja fizyczna |
Wylesianie i rolnicze użytkowanie suchych i jałowych gruntów |
Erozja wietrzna i wodna spowodowana niszczeniem szaty roślinnej, niewłaściwą melioracją, nadmiernym wypasem bydła Wymywanie składników pokarmowych (jałowienie) Rozkład próchnicy Pustynnienie i stepowienie |
Degradacja geomechaniczna i |
Mechaniczne zniekształcenie gruntów oraz niszczenie gleby i szaty roślinnej |
Techniczna zabudowa powierzchni Składowanie odpadów Górnictwo odkrywkowe, zapadliska, wypiętrzenia na terenach górniczych |
Zniekształcenie rzeźby terenu i pokrywy giebowej |
Erozja wodna i wietrzna Osuwiska Eksploatacja kopalin (odkrywkowa, podziemna) Wyrobiska i zwałowiska pokopalniane Budownictwo mieszkaniowe, przemysłowe i drogowe Składowanie odpadów przemysłowych i komunalnych | |
Degradacja hydrologiczna L.......... |
Przesuszenie lub zawodnienie gruntów |
Melioracje odwadniające (np. torfowisk, bagien, łąk) Obniżenie poziomu wód gruntowych Likwidowanie roślinności Leje depresyjne ujęć wód podziemnych i górnictwa Rozlewiska spowodowane deformacją koryt rzecznych |
Degradacja chemiczna |
Chemiczne zanieczyszczenie gleb: - przez zakwaszenie - przez alkalizację - przez zasolenie oraz substancjami toksycznymi i metalami ciężkimi |
Zanieczyszczenie atmosfery powodujące przenikanie do gleby substancji kwaśnych -9 kwaśne opady atmosferyczne Koncentracja nawożenia mineralnego i malejące nawożenie organiczne Składowanie kwaśnych i kwasotwórczych odpadów Niedostateczne wapnowanie gruntów Wymywanie wapna z gleby Składowiska odpadów chemicznych i górniczych Przedawkowanie soli w celu likwidacji śliskości jezdni Zanieczyszczenie atmosfery Szlaki komunikacyjne zmotoryzowane Przemysł: metale ciężkie (głównie Pb, Cd), węglowodory, lokalnie F, Cl, Na, K Rolnictwo: niewłaściwe stosowanie nawozów mineralnych i chemicznych środków ochrony roślin |
Degradacja biologiczna |
Biologiczne zanieczyszczenie gleb |
Przedawkowanie gnojowicy Wprowadzenie do gleby obornika, fekalii, gnojowicy, osadów ściekowych z naruszeniem zasad agrotechniki Składowanie odpadów, głównie komunalnych |
(wg J. Siuty, 1987 - zmodyfikowane)
140