LastScan20 (6)

/

4.2. ZAGROŻENIA POWIERZCHNI ZIEMI I GLEB

Jednym z wielu czynników deformacji środowiska przyrodniczego i widocznego już zagrożenia dla życia na Ziemi są nasilające się procesy degradacj i gleb.

Degradacja gleby to pomniejszenie lub zniszczenie ekologicznej i produkcyjnej wartości ""gleby. ^Stopniowy spadek zawartości próchnicy, zakwaszenie, zasolenie, ubytek składników pokarmowych, zanieczyszczenia chemiczne to f o r my^e gradacji g 1 ejb (tab. 2.7.Yf Erozje "wodna n^TiSSwafównież pomniejszają wartość gleby łub ją niszczą; także przesuszenie lub podtopienie (zawodnienie) w coraz większym stopniu glebę degradują^TecHniczne^zniszczenię gleby i szaty roślinnej stanowi ") Zf najwyższą-ionhę degradacji gleb, zwaną dewastacj ąjfTGleba f'Szata roślinna mogą być" też zdewastowane przez zanieczyszczenie chemicznej

Degradacji gleby można przeciwdziałać sposobami agrotechnicznymi. Przykładem tego jest wapnowanie gleb kwaśnych. Gleby zdegradowane częściowo lub całkowicie, nawet technicznie zdewastowane grunty (przez górnictwo i składowanie odpadów), powinny być zrekultywowane. Rekultywacja nie oznacza przywrócenia glebie stanu wyjściowego, często jest to niemożliwe; przez rekultywację należy rozumieć nadanie gruntowi walorów użyteczności (szerzej na ten temat w rozdz. 4.5.3.).

Czynniki degradujące można podzielić na: naturalne - zachodzące bez czynnego udziału człowieka oraz antropogeniczne - powodowane przez człowieka. Spośród wielu czynników niekorzystne zmiany w glebach powodują:

a)    pożary, erozje, susze, trzęsienia ziemi;

b)    przemysłowo-chemiczne zanieczyszczenia, np. metalami ciężkimi (zwłaszcza Pb, Cd), kwaśnymi i kwasotwórczymi składnikami mineralnymi i organicznymi składnikami toksycznymi obecnymi w nawozach;

c)    chemizacja rolnictwa - chemiczna ochrona roślin, nawożenie mineralne;

d)    odkrywkowa i podziemna eksploatacja kopalin;

e)    techniczna zabudowa: budownictwo mieszkaniowe, przemysłowe, szlaki komunikacyjne;

¹ Degradacja i dewastacja - obniżenie się (degradacja) lub całkowita utrata (dewastacja) wartości użytkowej gruntu w wyniku niekorzystnych zmian rzeźby terenu, gleby, warunków wodnych i szaty roślinnej. Przyczyną zachodzących zmian może być działalność przemysłowa, agrotechniczna, bytowa człowieka lub działanie sił przyrody (erozja, pożary, susze, trzęsienia ziemi).

139