65925 IMG32 (17)

mmm

60

L\ MICKIKWU'J!

Ci, co niezgodni, są jak barany, które się odlą w* czają od trzody, bo nie czują wilka; albo jak żołnierze, którzy odłączają się od obozu, bo nie widzą nieprzyjaciela: a gdyby czuli i widzieli, byliby w kupie.

A nieprzyjacielem Waszym jest nie tylko- trój* ca szat a nsTc a, ale wszyscy, ktunzy czynią i mówią w imię trójcy tej, a tych liczba jest wielka między cudzoziemcami, czcicieli Mocy. i Równowagi, i Kola, i Interesu. _Nic wszyscy jesteście równie dobrzy, ale gorszy w z Was lepszy jest niż dobry cudzoziemiec; bo każdy z Was ma ducha poświęcenia się.

A jeśli niektórzy z Was różnią się od drugich, tedy dlatego, iż przybrali suknie cudzoziemskie; jedni włożyli czerwone czapki francuskie, a drudzy gronostaje angielskie, a drudzy togi d birety nie-w. 429—430 gorszy z Was lepszy jest niż dobry cudzoziemiec — iłowa te spotkały sit; i ostrą krytyką jako wyraz skrajnej wyłączności narodowej. Wydaje się jednak. *c nie należy ich rozumieć dosłownie. Są one stylistycznie wyjaskrawionym sfor mułowanicm przekonania, że emigracji polskiej przypada szczególna rola w walce o wolność.

w 434 czerwone czapki francuskie — tzw. frygijskie. symbol wolności w czasach wielkiej rewolucji francuskiej. Zależność od idei jakobińskich zarzucał Mickiewicz Towarzystwu Demokratycznemu Polskiemu. Istotnie członkowie jego korzystali z tradycji rewolucjonistów francuskich przy opracowywaniu programu.

w. 435 gronostaje angielskie — symbol władzy monarszej. Monarchia konstytucyjna typu angielskiego była ideałem politycznym czartoryszezyków.

ww. 435—436 togi i birety niemieckie — symbol nauki uniwersyteckiej. tu wprowadzony na oznaczenie wpływu filozofii niemieckiej, do której Mickiewicz odnosił się negatywnie (por prtyp. do w. 136).

mieckic. A dzieci przebranych często matka własna nie pozna.

Ale skoro ubiorą się wszyscy w (Izamary polskie, i poznają się wszyscy, i usiędą na kolanach matki. io a ona wszystkich zarówno uściśnic.

Nic wyszukujcie ustawicznie w przeszłości błędów i grzechów. Wiecie, iż ksiądz na spowiedzi zakazuje ludziom o przeszłych grzechach myśleć, a tym bardziej z drugimi gadać, bo takie myśli i gadania znowu do grzechu prowadzą.

Nic krzyczcie: Oto na tym człowieku taka plama jest, muszę ją pokazać; oto ten człowiek popełnił taki a taki występek. Bądźcie pewni, iż znajdą się ludzie, których obowiązkiem będzie te brudy wygrze-•wbywać; i sędziowie, do których należeć będzie sąd; i kat, który ukarze.

Jeśli idziecie przez miasto, a wszakże nie czyścicie bruku, widząc śmiecie; a jeśli spotkacie złodzieja złowionego, nie śpieszycie się ciągnąć go na szubienicę. Są inni ludzie, do których to należy.

A na tych ludziach nigdy nie zabraknie; bo gdy zabrakło niedawno kata w jednym mieście franco-

w .J38 ubiorą .wę wszyscy w Czamary polskie — krytykując ugru powania emigracyjne Mickiewicz skłonny byt walką polityczną na emigracji traktować jako rezultat wpływów idei cudzoziemskich. Czamara (suknia męska zapinana pod szyję) wymieniona jest tutaj jako polaki strój narodowy, w. w. 441—442 A'ic wyszukuj* ie... w przeszłości błędów i grzechów — słowa te odnoszą się do krytyki przeszłości szlacheckiej i dyskusji o przyczynach klęski powstania, prowadzonej przez demokratów.

ww, 446—447 Olo na tym człowieku laka płatna jest — zarzuty osobiste kierowała publicystyka emigracyjna przeciw przywódcom powstania.