66093 P1010106 (3)

i>7

gika społeczna koncentruje swą uwagę na wychowaniu pozaszkolnym i opiekuńczym oraz na kulturze i oświacie dorosłych, ale przedmiotem badań pedagogiki społecznej Bywa z reguły społeczne (środowiskowe) uwarunkowanie danej dziedziny rzeczywistości, przekształcane (meliorowane) przez siły społeczne danego środowiska w celu korzystniejszego układu sytuacji wychowawczych³¹. Istnienie związku tak pojętego przedmiotu badań z ideami społecznymi socjalizmu wydaje się oczywiste.

3. Wymieńmy kilka metod badawczych praktykowanych w warsztatach pedagogów społecznych.

JStud i u m indy w.i d u a l n_y ch p r z_y p a dkó w. W literaturze socjologicznej tzw. case study stanowi metodę obejmująca zaskakująco różnorodne pola badań: jako przypadek postrze-ga się zarówno Jednostki^ ludzkie, jak i instytucje lub osiedla. Abstrakcyjnie metodologiczny punkt widzenia zdominował tu praktyczny zakres faktów. Dla pedagoga tak szerokie pojmowanie przypadku odrywające metodę badawczą od konkretnego.pod-łoża jest mało użyteczne.

Zgodnie z tradycją pedagogiki społecznej, wywodzącą się od Mary Richmond, oraz z polską praktyką badawczą w zakresie pedagogiki empirycznej (badania H. Radlińskiej, J. Konopnickiego etc.) ograniczamy zakres metody Określonej jako studium przy-padków indywidualnych do badań skupionych wokół biografii | ludzkich. Przypadek — casus — to, podobnie jak w medycynie, jednostk'a ludzka charakterystyczna ze względu na. swoisty rodzaj

ń^ywające alkoholu, dzieci szczególnie uzdolnione itp.). Takie pojęcie kazuistyki metodologicznej ugruntował w pedagogice społecznej A. Busemann, wysuwając ją na czoło metod badawczych naszej dyscypliny³².

Ograniczone do jednostek ludzkich pojmowanie studium indywidualnych przypadków pociąga za sobą dwojakie konsekwen-cj^fzwęża zakres tej metody, usuwając z jej'pola~Wi3zenia mo-nograficzne badania terenowe, i wiążące się z tym zalecenia, ale zarazem pozostawia związek naszej zwężonej metody badania in-

⁸¹    Rad 1 i nska, op. cit., s. 21; Wroczyński, Wprowadzenie... _f i. 46—47.

⁸²    Zaniewski, op. cit., s. 235.