66334 ScannedImage 16

184

przyspieszającym oswajanie się i przyjmowanie przez Indian szeregu euro--amerykańskich koncepcji' ideologicznych.

Obok elementów chrześcijańskich na współczesny kształt peyotyzmu Wielkich Równin i Prerii wpływ miały również pewne impulsy wychodzące z północy, a zwłaszcza ze środkowej i wschodniej części pogranicza amerykańsko-kanadyjskiego. Przetworzone i zmienione pod wpływem kultury zamieszkujących te tereny Indian elementy peyotystycznego rytuału i doktryny powracały do rezerwatów Wielkich Równin i Prerii, oddziaływując na kształt krzepnącej tam coraz bardziej lokalnej odmiany peyotyzmu. Ta zaś popierana i kultywowana przez kolejno powstające instytucje kościelne, a ostatnio przez ■ Tubylczy Kościół Amerykańsku, poczęła powoli zdobywać sobie supremację nad innymi wersjami tej religii.

Wszystkie zaprezentowane powyżej procesy sprawiły, iż ów „standardowy” peyotyzm stanowi dziś tak wielowarstwowy kompleks kulturowy, iż niemożliwe jest dokonanie pełnej, genetyczno-historycznej reinterpre-tacji jego elementów składowych.

Perspektywy „dalszego rozwoju form peyotyzmu zależne .są przede wszystkim od sytuacji, jaka panować będzie w łonie Tubylczego Kościoła Amerykańskiego, który jak dotychczas wysuwa jednak w swej działalności na plan pierwszy-program_z jednoczenia wszystkich, nie stowarzyszonych. dotąd gmin. peyotystycznych. Powodzenie tego przedsięwzięcia będzie oczywiście oznaczało dalszy postęp unifikacji peyotyzmu oraz niwelację istniejących dotychczas różnic między jego poszczególnymi odłamami. To zaś wiązać się będzie z dalszym ugruntowaniem i tak już najsilniejszej „równinno-preryjnej” odmiany peyotyzmu. Ze względu na nieustannie rosnące wśród Indian znaczenie tej wersji, jej właśnie poświęcono najwięcej miejsca w poniższej, szkicowej tylko prezentacji peyotyzmu północnoamerykańskiego. Omówienie wszystkich współczesnych form tej religii jest prawie niemożliwe m. in. dlatego, iż nie zostały nad nimi do końca przeprowadzone badania terenowe, bądź też nie opublikowano jeszcze wszystkich rezultatów ostatnio przeprowadzonych eskpedycji naukowych. Należy przy tym pamiętać i o tym, że peyotyzm jest. religią .nieustannie się formującą, a jej liczne, lokalne odmiany, stawiają przed badaczami ~'wćiąź~ nowe zadania penetracji terenowej i uzupełniania odpowiednich materiałów niezbędnych dla wnikliwych studiów nad dynamiką rozwoju tego młodego systemu religijnego.

W celu uzyskania dostatecznie przejrzystego i możliwie najbardziej komunikatywnego obrazu współczesnego peyotyzmu zrezygnowano także z omówienia tych wszystkich mniej istotnych jego elementów, które nie łącząc się wyraźnie z peyotystyczną ideologią, świadczą jedynie o bogactwie form obrzędowości i lokalnej bądź plemiennej specyfice kulturowej.

2. PODSTAWOWY ZESPÓŁ CZYNNOŚCI KULTOWYCH—PEYOTYSTYCZNE NABOŻEŃSTWO

Większość ceremonii peyotystycznych przyjęło pod wpływem chrześcijaństwa formę nabożeństw odprawianych periodycznie w regularnych odstępach czasu przez cały rok. Wszystkie niemal grupy peyotystów północnoamerykańskich organizują swoje tzw. „spotkania” w sobotę, ale

uroczystości

Funkcje

te przeciągają się zawsze aż do wieczora dnia następnego. świątyni pełni tipi, typowy, przenośny namiot. Indian Wiel

kich Równin i Prerii,..różniący się od. .tipi mieszkalnego jedynie znacznie większymi ozmiarami. Sporadycznie jednak nabożeństwa odbywają się także w innych pomieszczeniach, jak np. w dostosowanych do tego celu barakach, szopach lub też — wprost na wolnym powietrzu. Tipi przeznaczone wyłącznie do celów sakralnych ma u niektórych grup charakter

Ryc. 27. Funkcje peyotystycznej świątyni pełni na ogół tipi, typowy przenośny namiot Indian Wielkich Równin i Prerii