67377 Zasady Wykładni Prawa L Morawski4

* ■ ■ Zasady wykładni prawa ■ « »

Jak wskazywaliśmy jest to pogląd wątpliwy i również sprzeczny z powszechną praktyką stosowania prawa. Można stad wnosić, że zasada cłara non sunt interpretanda ma sens wyłącznie na gruncie klaryfikacyjnej teorii wykładni. Zasada, że przepisy jasne nie wymagają wykładni ma przede wszystkim uzasadnienie pragmatyczne. Przyjęcie, iż sąd w każdej sytuacji jest zobowiązany do dokonania wykładni przepisu, nawet takiego, którego sens nie budzi uzasadnionych wątpliwości ani w orzecznictwie ani w doktrynie, prowadziłoby praktycznie do paraliżu działania instytucji stosujących prawo, które zostałyby zmuszone do marnowania swojego czasu i przytaczania w uzasadnieniach pospolitych komunałów interpretacyjnych³. Z podobnych zresztą względów przyjmujemy w prawie procesowym zasadę, że nie wszystkie fakty wymagają dowodu. Także w tym przypadku dowodzenie wszystkich faktów byłoby zwykłem marnotrawstwem czasu.

Wątpliwe jest również filozoficzne uzasadnienie zasady omnia sunt interpretanda. Twierdzenie, że nie jest możliwe zrozumienie jakiejkolwiek wypowiedzi bez dokonania jej interpretacji jest ewidentnie sprzeczne z praktyką procesów komunikowania się ludzi w interakcjach społecznych. Ludzie w normalnych okolicznościach mówią coś do siebie i rozumieją co się do nich mówi i nikomu nie przychodzi na myśl, by dokonywać wykładni przekazywanych sobie informacji. Proszą oni o wyjaśnienia dopiero wtedy, gdy sens przekazywanych informacji budzi ich wątpliwości. Jak się wydaje, reprezentowany w niektórych orzeczeniach naszych najwyższych instancji punkt widzenia, że każdy przepis wymaga wykładni, to przejaw postawy, którą J. Frank nazwał złudzeniem sądów wyższych instancji. Do sądów takich docierają najtrudniejsze przypadki, które z założenia wymagają wykładni, ale fakt ten nie może oczywiście uzasadniać generalnej tezy, że każdy przepis w każdej sytuacji wymaga wykładni.

Rozważając spór między zwolennikami zasady clara non sunt interpre-tanda i omnia sunt interpretanda należy stanowczo podkreślić fakt, że dy-dzę, pogląd Zielińskiego wiąże się z odmiennym, tzw. derywacyjnym pojmowaniem wykładni. Por. też E. Smoktunowicz, Orzecznictwo SN i NSA. Kodeks postępowania administracyjnego, Warszawa 1994, s. 18; idem, Clara non sum imeąiretanda iv prawie administracyjnym, Księga pamiątkowa prof. E. Ochendowskiego, Toruń 1999.

⁸ Nasz SN konsekwentnie omawia dokonania wykładni na wniosek sądów odwoławczych (art. 441 § 1 k.p.k.}, gdy uznaje przepis za jasny lub już wyjaśniony w orzecznictwie - por. postanowienie SN z 10,12.1998, N I KZP 19/98, OSP 1999/2/41; postanowienie SN z 12.03.1996, 1 KZP 1/96, „Wokanda” 1996/7/20).

■ ■ 54 ■ *