62133 ScannedImage 66

Po odprawieniu więc wszystkiego, jak zazwyczaj, w większym kościele przed końcem archidiakon najpierw głośno mówi: "Przez cały ten tydzień, to jest od jutra, przybywajmy wszyscy na Nonę do Martyrium, to jest do większego kościoła". Następnie znowu głośno mówi: "Dzisiaj o godzinie siódmej (tj. 1 po południu) będziemy wszyscy w Eleona” (...)

0 siódmej więc godzinie cały lud wstępuje na górę Oliwną, to jest do kościoła w Eleona; również biskup. Śpiewają hymny i antyfony dostosowane do dnia i miejsca; odczytują podobnież lekcje. Z początkiem godziny dziewiątej (tj. 3 po południu), śpiewając hymny, wyruszają pod górę Inbomon, to jest do miejsca, skąd Pan wstąpił do nieba, i tam siadają (...) Z początkiem godziny 11 odczytanie ustępu z ewangelii, w którym jest mowa, iż dzieci z gałązkami i palmami zabiegały Panu, mówiąc: "Błogosławiony, który przybywa w imię Pańskie". Po czym zaraz wstaje biskup i cały lud i schodzą pieszo ze szczytu góry Oliwnej... I wszystkie dzieci tamtejsze... trzymają gałązki, jedne palm, inne oliwek; prowadzą biskupa w ten sposób, jak wówczas prowadzono Pana. I tak idą wszyscy pieszo ze szczytu góry do miasta, a potem przez całe miasto do Anastasis; wśród idących są znakomite niewiasty i panowie; prowadzą biskupa, powtarzając (Błogosławiony). Idą powoli, aby lud się nie zmęczył...

E. Wielki Czwartek: Również dnia piątego od pierwszego głosu koguta dzieje się w Anastasis to samo, co zazwyczaj aż do rana. 0 godzinie ósmej (tj. 2 po południu) cały lud, jak zwykle, gromadzi się w Martyrium. •• W dniu tym jest Msza w Martyrium i koło godziny dziesiątej wszystko się kończy... Po nabożeństwie w Martyrium idą do Krzyża; tam jeden tylko psalm i modlitwa; biskup odprawia Mszę i wszyscy komunikują. Poza tym dniem nigdy w ciągu całego roku u Krzyża Mszy nie ma; jedynie w tym dniu. Po ukończonym i tam nabożeństwie idą do Anastasis.

Tam modlitwa, błogosławieństwo, jak zwykle ... i na tym koniec. I tak każdy spieszy do swego domu, aby się posilić, zaraz bowiem po posiłku wszyscy idą do Eleona, do owego kościoła, w którym jest grota, gdzie Pan tego dnia był z apostołami. Tam może do piątej (tj. 11 w nocy) godziny śpiewają hymny i antyfony... również odczytywane są lekcje, przeplatane modlitwami. Odczytują te ustępy z ewangelii, które podają słowa, jakie Pan tego dnia, siedząc w tej grocie, która jest w tym kościele, wypowiedział do swych uczniów. Stamtąd może o szóstej (tj. 12 w nocy) godzinie, śpiewając hymny, idą pod górę do Inbomon na to miejsce, skąd Pan wstąpił do nieba. I tam znowu podobnie lekcje, hymny i antyfony stosowane do dnia... Gdy po raz pierwszy zapieją koguty, wszyscy zstępują z Inbomon, śpiewając hymny, i dochodzą do miejsca, gdzie modlił się Pan.. V tym miejscu jest piękny kościół.

Stamtąd wszyscy, nawet małe dzieci, śpiewając hymny, schodzą z biskupem do Getsemani... Więcej niż 200 lamp kościelnych świeci ludowi* Po przybyciu do Getsemani najpierw odpowiednia modlitwa; po niej hymn i odczytanie ustępu z ewangelii o pojmaniu Pana..* Od owej godziny, śpiewając hymny, idą pieszo do miasta i dochodzą do bramy.•• Stamtąd wszyscy... idą przez miasto... Tak prowadzą biskupa z Getsemani aż do bramy, od niej zaś przez całe miasto aż do Krzyża.

P. Wielki Piątek: Gdy przyjdą do Krzyża, już zaczyna być prawie jasno. Tara znowu odczytanie owego ustępu z ewangelii o stawieniu Pana przed Piłatem... Następnie przemawia biskup (...) Zwolnieni (potem) u Krzyża przed wschodem słońca, co gorliwsi udają się zaraz na Syjon, aby się modlić u słupa, przy którym Pan był biczowany. Wróciwszy stamtąd przez czas krótki odpoczywają (do godziny drugiej, czyli 8 rano) w swych domach i wnet wszyscy są gotowi.

Ustawiają biskupowi katedrę na Golgocie, u Krzyża, który tam stoi; biskup zasiada na katedrze; stawiają przed nim stół przykryty lnianą . materią. Wokół stoją diakoni; przynoszą srebrną, pozłacaną_#skrzynkę, w której jest święte drzewo krzyża; otwierają, wyjmują jej zawartość; tak drzewo krzyża, jak i tytuł¹ kładą na stole. Gdy już zostało złożone na stole, biskup siedząc bierze mocno w ręce oba końce świętego drzewa, a diakoni, stojący wokoło pilnują ... I tak cały lud przychodzi, jeden po drugim; wszyscy się nachylają, dotykają krzyża najpierw czołem, potem oczami; całują krzyż i tytuł i przechodzą; nikt jednak krzyża rękami nie dotyka (...)

Z nadejściem szóstej (tj. 12) godziny zbierają się przed Krzyżem, bez względu na deszcz czy upał; miejsce to bowiem jest pod otwartym niebem. Jest ono jakby dziedzińcem bardzo wielkim i pięknym między Krzyżem a Anastasis... Dla biskupa ustawiają katedrę przed Krzyżem i od szóstej do dziewiątej (tj. 3 po południu) godziny nic innego nie czynią, tylko czytają lekcje (...) I tak przez owe trzy godziny pouczany jest cały lud, że nic się nie stało, co nie było przedtem zapowiedziane.•• Przy poszczególnych lekcjach i modlitwach cały lud okazuje takie wzruszenie, powstaje taki płacz, że ogarnia podziw... Następnie z początkiem godziny dziewiątej odczytuje się ustęp z ewangelii Jana, w którym jest mowa, że Pan oddał ducha. Po jego odczytaniu modlitwa; na tym się kończy. Po nabożeństwie przed Krzyżem zaraz wszyscy się udają do większego kościoła, do Martyrium, i tam wszystko się odbywa jak w ciągu tygodnia. Skoro

1

Tablicę daną przez Piłata na krzyż z określeniem winy Jezusa.