70292 KI3

Zachowania parawebalne i niewerbalne

Śmiech. Niektórzy Malajowie chichoczą lub wybuchają głośnym śmiechem, gdy zobaczą jakiś nieszczęśliwy wypadek, na przykład kiedy się ktoś poślizgnie i upadnie. W niektórych innych kulturach śmiech w takich okolicznościach zostałby poczytany za niewłaściwe zachowanie, natomiast w Azji Południowo-Wschodniej jest to po prostu spontaniczna reakcja na niefortunną lub kłopotliwą sytuację. Nie ma się zamiaru nikogo obrazić.

Gesty. Malajowie mało gestykulują. Mogą być przerażeni lub zakłopotani nagłymi ruchami rąk i dłoni. Pokazywanie lub przywoływanie kogoś palcem wskazującym jest niegrzeczne. Gdy chcesz coś wskazać, wyceluj kciukiem prawej pięści w danym kierunku. Aby przywołać kelnera, podnieś prawą dłoń albo wyciągnij prawą rękę i wykonaj zagarniający ruch palcami (prawej dłoni).

Lewą rękę i lewą nogę zarówno muzułmanie, jak i hinduiści uważają za nieczystą. Wystrzegaj się zatem dotykania ludzi i podawania im czegoś lewą dłonią. Tak samo nie dotykaj i przesuwaj niczego lewą stopą i nie krzyżuj nóg w taki sposób, by ktoś widział podeszwę twojego buta.

Uderzanie pięścią w otwartą dłoń drugiej ręki jest gestem nieprzyzwoitym, a stanie z rękami na biodrach wskazuje złość łub wrogość.

Protokół w biznesie

Ubiór. To, jak się ubieramy, pokazuje, czy szanujemy, czy nie szanujemy partnera. Z powodu tropikalnego klimatu mężczyźni mogą się tu czuć niedobrze w garniturach. Mimo to powinni wbić się w ciemny garnitur, białą koszulę i krawat, gdy idą na spotkanie z wysokim urzędnikiem państwowym. Na spotkania w sektorze prywatnym odpowiedni strój stanowią: biała koszula z długimi rękawami, krawat i porządne spodnie. Kobiety powinny się ubierać w skromne sukienki, kostiumy z lekkich materiałów lub spódnice i bluzki. Rękawy powinny koniecznie zakrywać ramiona, a spódnice co najmniej sięgać kolan.

Witanie się. Obyczaje dotyczące powitań bardzo się różnią w tym wielce zdywersyfikowanym społeczeństwie. Wspólne jest witanie się delikatnym uściskiem dłoni z jednoczesnym umiarkowanym kontaktem wzrokowym. A oto inne zwyczaje:

•    Malajowie mogą się witać pełnym wdzięku gestem sałaam, to znaczy lekko się ukłonić, wyciągając jedną lub obie ręce, by lekko dotknąć nią (nimi) dłoni drugiej osoby, a następnie własnego serca.

•    Indusi mogą wykonać równie wdzięczny gest namaste (zwany też namaskar), składając razem dłonie na wysokości tuż poniżej brody z jednoczesnym lekkim ukłonem lub skinięciem głową.

•    Mężczyźni powinni zaczekać, aż kobieta poda im rękę. Jeśli tego nie zrobi, to uprzejmie jest uśmiechnąć się i przywitać się słowami.

Wymiana wizytówek. Przy wymianie wizytówek z Chińczykami użyj do tego celu obu rąk. Malajom i Indusom należy wręczyć wizytówkę prawą ręką podtrzymywaną w nadgarstku ręką lewą. Uprzejmie jest przestudiować wizytówkę drugiej osoby przed jej odłożeniem czy schowaniem.

Napitki odświeżające. Można się spodziewać, że w trakcie spotkań w interesach podawane będą herbata oraz zimne napoje. Jeśli zostaniesz zapytany, czy napiłbyś czegoś, uprzejmie jest odpowiedzieć: Whatever you are having [cokolwiek]. Poza tym, zanim zaczniesz pić, zaczekaj, aż gospodarz zrobi to jako pierwszy.

Nazwiska i tytuły. Sprawa z nazwiskami jest tak skomplikowana, jak sama kultura. Istnieją różnice między Malajami, Chińczykami i Indusami. Ogólnie biorąc, należy się zwracać do osoby, której zostało się przedstawionym, używając jej tytułu i nazwiska. Jeśli dana osoba nie ma żadnego tytułu zawodowego, naukowego czy honorowego, trzeba do niej mówić Mr. albo Miss, Mrs. lub Madame. Oto kilka wskazówek wynikających ze specyfiki kulturowej:

•    W malajskim nazwisku Abdul Hisham Hajji [Hadżdż] Rahman — Rahman to imię ojca, a Hajji oznacza, że ojciec odbył pielgrzymkę do Mekki. Oficjalnie do tak nazywającego się Malaja należy się zwracać Encik (Mr.) Hisham, a mniej oficjalnie — Abdul Hisham. Jeżeli Encik odbył pielgrzymkę do Mekki, to można do niego mówić Hajji Hisham. Kobietę malajską tytułuje się Puan plus nazwisko. Pamiętaj, że jeśli nazywa się ona Noor binti Ahmad, to zwraca się do niej Puan Noor, bo Ahmad to imię jej ojca.

•    Po chińskim nazwisku następują dwa imiona. Na przykład pana nazywającego się Li Er San tytułuje się Mr. Li. Jeśli Chińczyk przedstawia się jako James Li, to może tym samym sugerować,

149