70294 Zasady Wykładni Prawa L Morawski 9

*■ Rozdział XIII. Reguły kolizyjne ■

tywnych (por. uchwała SN z 5 października 2004 r., III UZP 2/04, OSNP 2005/2/24; wyrok SN z dnia 24 stycznia 2008 r., V KK 230/07, Biul PK 2008/6/8}. O ile w przypadku reguł lex supeńor i lex posterior praktyka ta jest całkowicie zrozumiała i uzasadniona, o tyle w przypadku lex specialis stwarza ona możliwości nadużyć i choćby z tego powodu powinna być ona, jeżeli nie eliminowana, to przynajmniej ograniczana do oczywistych sytuacji.

Bywają sytuacje, że dochodzi do zbiegu reguł kolizyjnych. Jak mówiliśmy, w razie zbiegu reguły hierarchicznej z pozostałymi regułami stosuje się zawsze regułę hierarchiczną. W tym sensie regulacje zawarte w aktach podustawowych nigdy nie mogą zostać uznane za lex specialis w stosunku do regulacji ustawowych, to samo odnosi się rzecz jasna do relacji między ustawami o konstytucją. Bardziej skomplikowana jest sytuacja zbiegu reguły chronologicznej i merytorycznej. Przypuśćmy, że wydano ustawę zawierającą normę N,, a następnie nie uchylając ustawy poprzedniej wydano nową ustawę, która zawiera normę N_z taką iż norma ta zawiera w sobie normę pierwszą (jest od niej bardziej ogólna). Powstaje pytanie, którą z tych norm należy zastosować. Reguła chronologiczna wskazuje na normę N₂ podczas gdy reguła merytoryczna na normę N_r Problem, jak należy rozwiązać kolizję tego rodzaju budzi spory. Wielu uważa, że w takiej sytuacji należy zastosować N_p a to w myśl zasady lex posterior generalis non derogat legi priori speciali (norma późniejsza ogólna nie uchyla normy wcześniejszej specjalnej) - (por. uchwała SN z 14 marca 2005 r., FPS 5/04, ONSAiWSA 2005/3/49; wyrok SN z 3 grudnia 2003 r., I PK 113/03, OSNP 2004/21/364). Przekonującym przykładem zastosowania tej reguły może być postanowienie SN z dnia 12 października 2006 r. (I UZ 24/2006, OSNP 2007/17-18/264). W orzeczeniu tym SN słusznie dowodzi, że skoro ustawodawca nie uchylił art. 114, ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z 1998 roku, który stanowi lex specialis w stosunku do przepisów ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych mimo, że wprowadził on zmiany, w kilkudziesięciu innych szczegółowych ustawach, to tym samym dał do zrozumienia, że nie było jego zamiarem uchylenie wspomnianego przepisu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W takiej bowiem sytuacji konieczna jest .jednoznaczna i wyraźna derogacja” przepisów szczególnych.

Można jednak bronić poglądu, że w wielu kontekstach status reguły lex posterior generalis non derogat legi priori speciali jest sporny i że w takim przypadku o tym, którą z norm zastosować powinny zadecydować względy celowościowe (por. uchwała SN z 1 grudnia 2004 r., III CZP

■ ■ 259 ■ *