Zasady Wykładni Prawa L Morawski&5

■ Rozdział XUI. Reguty kolizyjne

głość Konstytucji ma oczywiste pierwszeństwo przed podległością ustawom (zasada bezpośredniego stosowania Konstytucji). Trzeba jednak dobitnie podkreślić, że obowiązywania ustaw jest chronione domniemaniem ich zgodności z konstytucją i z tego względu sąd może odmówić zastosowania ustawy nie uruchamiając procedury przewidzianej w art. 193 Konstytucji tylko wtedy, gdy sprzeczność ustawy z Konstytucja ma charakter oczywisty i nie podlegający dyskusji. W tym samym duchu wypowiada się również Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 stycznia 2009 r., I CSK 482/08 (Biul. SN 2009/6/12, LEX nr 491552) i powołując się na wyrażoną w art. 8, ust. 2 Konstytucji zasadę bezpośredniego stosowania Konstytucji dochodzi do wniosku, że norma konstytucyjna może stanowić samodzielną podstawę prawną orzeczenia sądowego, jeżeli jest skonkretyzowana w stopniu pozwalającym na samoistne jej zastosowanie. W tej sytuacji norma konstytucyjna uchyla na zasadzie lex posteriori (oczywiście również lex superior - L.M.) ze skutkiem ex tunc tj. z chwilą uchwalenia normy konstytucyjnej, niezgodną z nią normę ustawową. Zdaniem SM muszą to jednak być normy między którymi zachodzi symetria treściowa w tym sensie, że „dotyczą one tej samej materii i mają podobny stopień szczegółowości”. Argumentację SN należy uzupełnić stwierdzeniem, że sprzeczność normy ustawowej i konstytucyjnej musi mieć charakter oczywisty i nie budzący żadnych wątpliwości. W przeciwnym razie konieczne jest uruchomienie proceduiy przewidzianej w art. 193 Konstytucji. Wprawdzie wspomnianą regułę odnosi SN do ustaw wydanych przed wejściem w życie Konstytucji z 1997 roku, ale w moim przekonaniu nie ma żadnych powodów by nie stosować jej również do ustaw wydanych po wejściu w życie Konstytucji¹³.

Jak się wydaje, na podstawie niniejszych wywodów można przyjąć, iż w orzecznictwie naszych sądów utrwaliła się, a raczej utrwala się zasada, że w przypadku sprzeczności norm ustawowych z Konstytucją sądy są zasadniczo obowiązane uruchomić procedurę przewidziana w art. 193, chyba że sprzeczność dotyczy norm o podobnym stopniu konkretyzacji, nadających się do bezpośredniego stosowania i ma charakter oczywisty.

¹³ Wskazać jednak należy, iż już wcześniej także TK przyjmował prawo sądów do odmowy zastosowania przepisu ustawy sprzecznego z Konstytucją wtedy, gdy sprzeczność ustawy z Konstytucją ma charakter oczywisty i dotyczy norm symetrycznych treściowo, a więc norm o zbliżonym stopniu szczegółowości - por. wyrok TK z 8.03.2000, PP 1/99, OTK 2000/2/58; wyrok TK z 17.04.2000, SK 28/99, OTK 2000/3/88; wyrok TK z 8. 12. 1999, sygn. SK 19/99, OTK ZU 1999/7/161).

- » ■ 265 ■ * *