69309 PC110959

118 Aneta Kazarwcka

Od 1974 r.. u dwa lata po założeniu Frontu Narodowego. Le Pen tylko rb, w 19KI r.. nic brał udziału w wyborach prezydenckich. Wynikało to z faktu, ii mc udało mu się wtedy zgromadzić wymaganej liczby 500 podpisów francuskich i notabli, aby zgłosić swą kandydaturę. Wówczas to postanowił dołożyć wszelkich \ starań, aby ta sytuacja nie powtórzyła się w przyszłości. Przyniosło to efekty j podczas kolejnych kampanii.

W sumie Le Pen czterokrotnie uczestniczył w wyborach prezydenckich i za I każdym razem udawało mu się przekonywać do siebie coraz więcej społeczeń- ■ stwa. Walce o najwyższy urząd w państwie wyraźnie podporządkował strategię i polityczną całej partii, która angażowała się w kontrowersyjne kampanieswojego przywódcy. Liczne wystąpienia z tego okresu odegrały ważną rolę w ewolucji doktrynalnej i socjopolitycznej Frontu, a osoba jego lidera stała się z czasem symbolem i źródłem dynamiki dla całego ruchu - tzw. lepenizmu¹. W swoich i pierwszych wyborach prezydenckich w 1974 r. Lc Pen uzyskał jedynie 0,7% głosów wyborców, ale już od wyborów w 1988 r. poparcie dla niego stale rosło.

Tab. 1. Poparcie dla J.-M. Le Pena w'wyborach prezydenckich Rok    % uzyskanych głosów

1974    I    0.74

1988    74.4

1995    i    15.3

2002    j_76JB__

Ziidk) Opracowanie własne na podstawie: R Kilar.

«? <*..«. 35

1. Wybory 2002

Podczas ostatnich wyborów, siedemdziesięciotrzyletni J.-M. Lc Pen startował do walki o prezydenturę niemal ze straconej pozycji. Długo wydawało się. że nie uzbiera wymaganych 500 podpisów lokalnych notabli. Udało mu się dosłownie w ostatniej chwili dołączyć do piętnastki kandydatów, wśród których znaleźli się m.in.: ubiegający się o reelekcję Jacqucs Chirac, ówczesny premier Lionel Jospin oraz były minister obrony (1988-1989), a następnie minister spnw wewnętrznych (1997-2000) Jean-Pierre Chevenement.

Pierwsza tura wyborów odbyła się 21 kwietnia, a jej wyniki wstrząsnęły nic tylko francuską, ale także europejską sceną polityczną. Okazało się bowiem. *r na pierwszym miejscu uplasował się Jacęues Chirac (19,88%). a następnie Jean-Mane Le Pen - lb.8%². Fakt ten był o tyle zaskakujący dla opinii ptiblicz-

nej. te według sondaży przedwyborczych, to L. Jospin miał się nać głównym konkurentem dotychczasowego prezydenta i uzyskać około 20Vo głosów⁷ Tymczasem zdobył jedynie 16,18% poparcia. Ani J. Chirac, ani L. Jospin, a tym bardziej pozostali biorący udział w wyborach politycy, przez cały czas trwania kampanii nie widzieli zagrożenia ze strony lidera Froniu Narodowego Nie uwa Zano Le Pena za kogoś, kto może wyeliminować ustępującego prezydenta czy premiera. Pomimo iż sondaże sprzed 21 kwietnia pokazywały wzrost poparciu społecznego dla jego programu, nikt poza nim samym i jego sztabem nie potraktował ich poważnie.

Tab. 2 Wyniki sondaży przeprowadzonych przez niezależne ośrodki badania opinii publicznej przed pierwszą turą wyborów

IMazwa ośrodku badaniu opinii publicznej i data sondażu

Kandydat	CSA. 11/04 1	libp 11-12/04 1	BVA 10-13/04 1	Kóp 13/04 j	8ofircs | B-MW!	CSA 17/04	i Ipsos j I7-WW
Chirac	21	19	18,5 !	20	20	»5	20
Jospm	19	17	18	L6.5 1	18	17 1 N
Lc Pen	^ł12	10.5	14	12.5 1	13	14	B
Buyrou	5.5 !	6.5 1	6	65 \	6	6	6
Lsguiller	8	8	9	7 | 8		7
Chevenement	7	8	6	85 1	■5	5	65
Mamer	***^5...	7	6	65	>5	5	■1......
Saint-Jose	1 Ss	4,5	4	4	35	4 [ 3
Madelin	—§§"	35	5	35	■5	35	4
Hue	I 5.5	55	5	55	6	5	8

TtftSn Opracowanie właśni na podstawi- hf“rr~~j~ "*• *'—ycb— sawaach internętowyeh f&uica&ich okudkaw tanimi up mipefeUcawj. m.m. ■mm«aąBpitłid«mllełMWC

W rzeczywistości poparcie dla Le Pena było jeszcze większe niż przedstawiane w sondażach. Wynikało to z faktu, iż Francuzi wstydzili się przyznać ankieterom, te go popierają, ale nie wstydzili się na niego głosować Nastąprło zjawisko okreśte-nc mianem ..spirali milczenia*', które wywodzi się z badań nad zachowamem grap i konformizmem i odnosi się do sytuacji, gdy lęk przed izolacją powoduje zmianę lub ukrycie przez jednostkę (w- tym przypadku wyborców) własnych poglądów*.

W tabeli 2 wyraźnie widoczny jest wzrost poparcia dla lidera Frontu Narodowego, a mimo to L. Jospin aż do dnia pierwszej tury był przekonany te to oc zmierzy się z Chiraktem w ostatecznej rozgrywce⁹. Wobec tego zignorował wyniki sondaży i uśpił swą czujność, natomiast sztab Le Pena nie popełnił tego błę~

G Dobieoki Pojedynek wyówcay Chiraca : Jospinem. JRzeczpospolita'. 30-21 kwieciła 2002 * B Dobek-Ostrowsku. J. Fras. B. Ociepka. Teoria i praktyku pnyapamaó. Więcka W

^v Ma podstawie licznych wypowiedzi publikowanych w prasie. Artykuły w ńwaracb surom.

1

R. Kilar. Francuski Front Narodowy, Kraków 2001. *. 35.

2

* www.eiectioaprccidentielle20G2.oom.