Feministyczna praca socjalna na rzecz rodzin... 179
9 #ji. Profcministyczni mężczyźni są istotni, zarówno jako koledzy i ja-9 ko w tej walce sojusznicy. Mit feministek jako osób «nienawidzących 9 mężczyzn» lub «separatystek» służył odciąganiu kobiet i mężczyzn od 9 walki zgodnej z zasadami feministycznej praktyki pracy socjalnej, która ma uniwersalne zastosowanie*'.30
W obrębie feministycznej pracy socjalnej powstało co najmniej kilka uznanych modeli interwencji.31 Szczególne miejsce wśród nich przypisuje się propozycji Mary Bricker-Jenkins.32 Ponadto (krócej) przedstawiona zostanie koncepcja tzw. pracy skoncentrowanej na kobiecie Jalny Hanmcr i Daphne Statham.
Bricker-Jenkins proces feministycznej pracy socjalnej wpisuje w trzy fazy: budowanie relacji między praktykiem a klientem-kobietą, eks-ploracja/ocena sytuacji, działanie/bieżąca praca.33 Relacja ma być de-I mokratyczna, egalitarna, synergiczna i pozbawiona przemocy. W ca-j łym toku pracy z klientem opiera się ona na dialogu, w którym pra-• cownik socjalny i klient dzielą się swoimi punktami widzenia,
v przekonaniami i analizami. Dialog jest otwarty; praktyk ma świado-
■ mość swej silniejszej'w nim pozycji, ale stara się zbudować układ partnerski, w którym oboje partnerzy mają inne, ale równie wartościowe kompetencje: pracownik socjalny posiada specjalistyczną wiedzę i umiejętności, klient natomiast jest ekspertem od swojego własnego życia. Relacja ta stanowi szkoleniowy grunt dla przekształcania świadomości, warunków i kontekstu.
W fazie eksploracji uwaga skupiona jest na badaniu sytuacji klienta przy zastosowaniu metodologicznej zasady: the personal is the political tj. że problemy i cierpienia przeżywane przez jednostki i grupy mają zawsze kulturowe lub polityczne wymiary. Trzy kwestie są w szczególności rozważane: świadomość, kluczowe (w danej sytuacji) warunki i kontekst. „Świadomość” odnosi się zarówno do krytycznej świadomości czynników kulturowych i politycznych, kształtujących tożsamość oraz indywidualną i społeczną rzeczywistość, jak również do własnej posta-
J. A. B. Lee, The Empowerment Approach..., s. 108.
M. Valcntich, Feminist Theory...
C. Tully, Feminist Theory and Social Work. Lost in Space?, w: Humań Be ha-