P1210153

162 Praca socjalna w rodzinach upośledzonych społeczne

na rynku pracy, ograniczenia udziału w życiu politycznym i społecz-1 hyiil stanowią wyraz nierówności społecznych, na jakie naraża kobiety 1 ich pozycja w społeczeństwie. Podobnie jest w kontekście rodziny, zwłasz-1 cza tradycyjnej opartej na asymetrycznym podziale ról, gdzie mężczy-zna odpowiada za „umocowanie” rodziny w strukturze społecznej na j odpowiednim poziomie i zapewnia niezbędne dla jej funkcjonowania zasoby, kobieta natomiast organizuje gospodarstwo domowe i dba o je-go sprawność wewnętrzną. W tym przypadku słabsza pozycja kobiety wynika z jej zależności od mężczyzny.

Zaprezentowane wyżej wyniki badań każą właśnie na kwestię pozycji ] kobiety w rodzinie zwrócić szczególną uwagę. Allan Cochrane zauważą, iż w badaniach nad ubóstwem gospodarstwo domowe traktowane było jako podstawowa jednostka analizy, zaś to, co działo się wewnątrz nie było przedmiotem dociekań, w związku z czym większe obciążenia kobiet niż mężczyzn umykały oczom badaczy. Zatem .możliwość, że pozycja kobiety w gospodarstwie domowym stawia ją w sytuacji gorszego niż

w przypadku mężczyzn dostępu do zasobów' i dochodu w sposób rzeczywisty podkopuje tradycyjne zogniskowanie się na gospodarstwach domowych. Badania coraz częściej pokazują, że nie można rodziny traktować dłużej jak ^czarnej skrzynki*, do której dochody wchodzą, by by: w sposób zrównoważony podzielone między jej członków”.¹* Nierówności doświadczane przez kobiety wewnątrz gospodarstwa c. nowego mogą mieć dwa zasadnicze wymiary. Po pierwsze kobiety rzeczywiście mogą być pokrzywdzone przy podziale między domownikami i tak niedostatecznych dóbr. Po drugie na nich spoczywa zadanie „wiązania końca z końcem” —‘zarządzania skąpymi zasobami, organizacji życia rodziny, w tym ochrony innych jej członków, przede wszystkim dzieci, przed skutkami ubóstwa. Ten motyw zresztą może leżeć u podstaw dobrowolnego zrzekania się części przynależnych kobiecie dóbr. Tak czy inaczej oznacza to, iż ciężar biedy i ciężar radzenia sobie z biedą spoczywa na kobietach. Za ten stan rzeczy zresztą często płacą one własnym zdrowiem.'¹ Feminizacja biedy i wykluczenia społecznego, czy też, by użyć proponowanej w ni-

A. Cochrane, The problem aj pewny, w. R. Dallas, E. McLaughlm. Socud Probierni and the Family, SAGĘ Pobticauons. Londyn 1993. s. 204.