71943 skanuj0120 (5)

12-5 korporacji. Akcjonariusz nie może żądać od korporacji zwrotu pieniędzy, za które zakupił akcje. Może on wycofać pieniądze - sprzedając akcje"'.

Akcyjna forma własności jest formą własność: kolektywnej (zbiorowej). W tej formie własności wieloosobowy zespół (kolektyw) akcjonariuszy nic jest w stanie kierować kapitałem spółki, a więc swoją własnością, i musi tę funkcję powierzyć zarządcom (menedżerom) mającym odpowiednie kwalifikac je.

Zasadnicza zmiana w stosunkach akcjonariusze-zarząd spółki akcyjnej do konała się w okresie międzywojennym. Polegała ona na ograniczeniu wpływu akcjonariuszy nie tylko na zarządzanie spółka (a więc zarządzanie ich własnym kapitałem), ale przede wszystkim na wybór zarządu spółki. W wielkich spółkach akcyjnych zjawisko zwane pakietem kontrolnym akcji prawie zanikło²*. Utrzymywało się ono nadał tylko w małych spółkach akcyjnych, ale rola tych małych spółek w gospodarce narodowej w porównaniu z wielkimi spółkami jest znikoma.

Przyczyny zmian w stosunkach akcjonariusze zarząd spółki były wielorakie, ale należy zwrócić uwagę przede wszystkim na dwie podstawowe:

bardzo znaczne wzmożenie koncentracji kapitału w wielkich spółkach akcyjnych (po ii wojnie światowej proces ten jeszcze się wzmógł),

-    szybki wzrost kapitału akcyjnego, któremu towarzyszyło bardzo silne rozproszenie akcji, czego bezpośrednim skutkiem był zanik pakietów kontrolnych w wielkich spółkach akcyjnych.

Na znaczne rozproszenie akcji wpływ miały z kolei następujące przyczyny: znaczna ekspansja kapitału dużych spółek akcyjnych, której towarzyszyły nowe emisje akcji i wykupywanie ich przez nowych akcjonariuszy.

-    dziedziczenie majątku posiadacza akcji nic przez jednego, lecz przez kilku spadkobierców (w wielu wypadkach spadkobiercy odsprzedawali innym osobom wszystkie akcje odziedziczone iub ich część).

-    wahania giełdowe cen akcji uzależnione od wahań koniunktury (wyzbywanie się akcji przez jedne osoby i zakup ich przez inne).

Wszystkie te czynniki wpłynęły na zasadniczą zmianę w dziedzinie stosunków sprawowania władzy nad kapitałem. To właśnie rozproszenie akcji spowodowało konieczność oddzielenia własności kapitału od jego kontroli-

1.    Co rozumiesz przez korporacyjną formę przedsiębiorstwa?

2.    Scharakteryzuj różnice występujące między spółką akcyjną a innymi znanymi ci spółkami.

Szerzej na temat akcji oraz czynników wpływających na ich kurs b$Lac mowa w rozdziale 12 pl.: Rynek kapitałowy.

^:i Pakiet kontrolny to określona suma akcji, wystarczająca do zarządzania spółką. Może go mkć kilka osób lub jedna osoba.