72032 str 101

Na rys. 13.7 przedstawiono budowę dwudzielnego łożyska typu lekkiego, w którym wymiary określone liczbami ogólnymi dla różnych wielkości łożyska są ujęte w normie PN-75/M-87009, a na rys. 13.8 budowę łożyska dwudzielnego typu ciężkiego. Wymiary tego łożyska dla różnych jego wielkości podane są w normie PN-75/M-87010. W przypadku wałów silnie uginających się ma miejsce nierównomierny rozkład nacisków czopa na panewkę. Maksymalne naciski występują na krawędzi panewki, co zostało pokazane na rys. 13.9a. Nierównomiemość ta jest tym większa, im dłuższe łożysko (im większy stosunek lid). W takim przypadku stosuje się łożysko wahliwe. W łożysku takim panewka jest oparta na kulistych powierzchniach stanowiących część powierzchni kuli o środku na osi wału, tzn. panewka jest oparta na ruchomej części korpusu łożyska. Wówczas panewka będzie zajmować położenie naśladujące położenie czopa ugiętego wału (rys. 13.9b). Przykład konstrukcji łożyska wahliwego przedstawiono na rys. 13.10.

Łożyska wzdłużne są przeznaczone do przenoszenia obciążenia poosiowego. Stosuje się je do podtrzymywania wałów pionowych. Czop jest tarczowy, a powierzchnia współpracy — pierścieniowa. Łożysko takie przedstawiono na rys. 13.11. Łożyska o większych rozmiarach mają panewki dzielone na segmenty przez wykonanie rowków na jej powierzchni, które pozwalają na utworzenie warstwy smaru i zaistnienia warunków tarcia płynnego. Najprostszą konstrukcję łożyska wzdłużnego pokazano na rys. 13.12, gdzie panew ma postać płytki ustalonej w korpusie za pomocą kołka.

Rys. 13.7. Łożysko poprzeczne dwudzielne typu lekkiego wg PN-75/M-87009

101