72889 Scan10131 (2)

Rozdział 12. Zaburzenia rytmu towarzyszące zatrzymaniu krążenia

•    Skrajna bradykardia

Jest ona definiowana jako zwolnienie czynności serca < 40/min, jakkolwiek już czynność < 60/min może być źle tolerowana przez pacjentów z ciężką chorobą mięśnia sercowego, którzy nie mogą zwiększyć frakcji wyrzutowej w celu skompensowania bra-dykardii. Niektórzy pacjenci z takim schorzeniem wymagają większej niż fizjologiczna częstości pracy serca, w celu zapewnienia rzutu serca i nawet prawidłowa częstość pracy serca może być niewystarczająca dla tych pacjentów.

•    Niewydolność krążenia

Zaburzenia rytmu upośledzają pracę mięśnia sercowego jako pompy i mogą zmniejszać przepływ wieńcowy. Arytmie są częstym powikłaniem niewydolności mięśnia sercowego i w momencie wystąpienia mogą przyspieszyć pojawienie się niewydolności krążenia lub ją nasilić. Niewydolność lewej komory objawia się obrzękiem płuc (skrócony oddech, trzeszczenia nad polami płucnymi, obrzęk płuc na zdjęciu Rtg klatki piersiowej). Niewydolność prawej komory i zastoinowa niewydolność krążenia powoduje powstawanie obrzęków obwodowych (nadmiernie wypełnione żyły szyjne, obrzęki kończyn dolnych, obrzęki w okolicy krzyżowej, przekrwienie i powiększenie wątroby).

• Ból w klatce piersiowej

Obecność bólu w klatce piersiowej wskazuje na to, że arytmia (głównie tachyarytmia) powoduje niedokrwienie mięśnia sercowego. Jest to szczególnie ważne, gdy pacjent ma wyjściowo chorobę niedokrwienną lub wadę strukturalną serca.

W tych przypadkach dodatkowe niedokrwienie może pociągnąć za sobą dalsze zagrażające życiu komplikacje, łącznie z zatrzymaniem krążenia.

OCENA RYTMU SERCA

Ocena kliniczna ma ograniczoną wartość w rozpoznawaniu, z jakiego rodzaju zaburzeniem rytmu mamy do czynienia. Zazwyczaj można ocenić, czy tętno jest regularne, czy nie, oraz czy częstość pracy serca jest wolna, prawidłowa, czy przyspieszona. Identyfikacja zaburzeń rytmu serca tylko na podstawie objawów klinicznych rzadko jest pewna, nawet jeśli jest dokonana przez specjalistów.

Należy podłączyć monitor tak szybko jak tylko jest to możliwe, podczas oceny i leczenia każdego pacjenta z zaburzeniami rytmu. Nie zawsze istnieje

możliwość dokładnego określenia rodzaju zaburzenia na podstawie pojedynczego odprowadzenia EKG. Jeżeli tylko jest to możliwe należy wykonać 1 odprowadzeniowe EKG. Pomoże to dokładnie ocenić rytm przed leczeniem oraz będzie dokumentem pomocnym w późniejszym postępowaniu.

Należy zawsze pamiętać o wykonaniu 12-odpro-wadzeniowego EKG po skutecznym leczeniu a ry t m i i. Może to pomóc w identyfikacji jej przyczyny (lub jej braku), co będzie pomocne w pl; nowaniu dalszego postępowania.

Leczenie

We wszystkich przypadkach pojawienia się niepok jących objawów w trakcie oceny zaburzeń rytmu, leży podać tlen i uzyskać dostęp dożylny.

Po ocenie rytmu i stanu pacjenta powinno się ro żyć inne czynniki przyczyniające się do rozwoju a mii, mogące zakłócić proces leczenia. Na przykład trzeba sprawdzić i wyrównywać wszelkie zaburzę' elektrolitowe w poziomie potasu, magnezu i wapni

Istnieje do rozważenia kilka możliwości leczenia.

1.    Natychmiastowe leczenie nie jest wymagane.

2.    Metody fizykalne (np. stymulacja nerwu błędne

3.    Podaż leków antyarytmicznych (i innych).

4.    Kardiowersja elektryczna.

5.    Stymulacja serca.

Wszystkie działania antyarytmiczne (stymulacja nerwu błędnego, leki, kardiowersja, stymulacja) mogą mieć również działanie proarytmiczne powodując po gorszenie stanu klinicznego pacjenta. Ponadto większość leków antyarytmicznych powoduje depresję mięśnia sercowego, nasilając niewydolność układu krążenia lub hipotensję.

Dlatego ważne jest rozpoznanie pacjentów, który* stan jest stabilny i nie mają niepokojących objawó spowodowanych arytmią. Jeżeli nie ma konieczność natychmiastowego leczenia, a w szczególności braku pewności co do najbardziej właściwego sposobu postępowania, należy szukać pomocy specjalisty.

Leki antyarytmiczne są na ogół wolniejsze w swoim działaniu i bardziej zawodne w przywracaniu rytmu zatokowego, niż elektryczna kardiowersja. Jakkolwiek u pacjentów stabilnych, bez niepokojących ot*a

130 ALS

Polska Rada Resuscytacji

\