74944 skanuj0035 (128)

ę poprzez aspekt — skowania i"lem, jak im proces : granice ~ owych, zwierząt cjemów : abirynt, ‘.aźników s<rzynek ka: asoc-; cierna ty i wgląd)

^cdy lub i u się tej raz da-k'ócenie > opano-~ eczno-^rzeb ega i owa nie ■owej? %odzące ratorium

Kotach, "ir-tator m łapy, ć musi a który ruchów z takich r.*. eraią e Kiedy łase iwą *. danej rz. nęta •zać się ).*. ,ako i ora wa f. ~ że

w kolejnych powtórzeniach takiej samej sytuacji problemowej, w kolejnych próbach stopniowo eliminowane są reakcje niewłaściwe, nieskuteczne, pojawia się coraz mniej błędów, aż do momentu całkowitego ich wyeliminowania. Podobnie metodą prób i błędów szczur uczy się znajdowania właściwej drogi w labiryncie, zmniejszając w kolejnych próbach liczbę wejść do ślepych uliczek.

Z kolei klasyczna sytuacja w eksperymencie Kohlera, jednego z twórców psychologii postaci, wygląda następująco:

Szympans imieniem Sułtan znajdował się w dużej klatce, u sufitu której zwisał banan, wewnątrz klatki leżał jeden kij, na zewnątrz niej, poza zasięgiem ręki szympansa, dwa inne kije, które mogły zostać przyciągnięte za pomocą kija leżącego w klatce. Kij ten był zbyt krótki, aby strącić nim banan, co początkowo próbował uczynić Sułtan. Szympans przyciągnął za pomocą posiadanego kija dwa pozostałe kije, jednak nie udawało mu się strącić banana żadnym z nich. Dopiero gdy sczepił razem dwa kije, mógł osiągnąć ten cel (rys. 14). Sułtan, jedyny z badanych przez Kohlera szympansów, doszedł do takiego rozwiązania problemu i osiągnął przynętę. Co więcej, gdy powtórnie znalazł się w takiej samej sytuacji problemowej, powtórzył od razu pierwotne rozwiązanie bez błędnych prób. Kohler, opisując zachowanie Sułtana w czasie rozwiązywania postawionego przed nim problemu, stwierdził, że po wykonaniu szeregu bezowocnych prób z pojedynczymi kijami szympans ten usiadł w kącie, pozostał tam jakiś czas bez ruchu, nagle wstał,

Rys. 14. Sułtan rozwiązujący problem łączenia dwóch kijów w eksperymencie Kohlera. (Według:

W. Kohler, 1921, tab. III, s. 92)

133