75606 IMGi16 (2)

-    nieadekwatności reakcji emocjonalno-uczuciowych w stosunku do społecznych sytuacji, które je wywołały;

-    wzroście liczby i siły negatywnych reakcji emocjonalno-uczuciowych i zdominowaniu ich nad reakcjami pozytywnymi;

-    zbyt małej liczbie i zbyt słabej sile reakcji pozytywnych, co w rezultacie doprowadzić może do obojętności uczuciowej;

-    zbyt słabym rozwoju uczuć społecznych i braku dominacji tych uczuć nad prostymi reakcjami emocjonalnymi;

-    tworzeniu się uogólnionych, niewłaściwych postaw emocjonalno--uczuciowych”⁵³.

Na podstawie dotychczasowej literatury omawiającej zaburzenia emocjonalne u dzieci (A. Kozłowska, S. Gerstman, I. Obuchowska, H. Nartowska, H. Spionek i inni), dokonano klasyfikacji zaburzeń zachowań na:

1)    Niedojrzałość emocjonalną.

2)    Zahamowanie emocjonalne.

3)    Agresję.

Wymienione deficyty w rozwoju procesów emocjonalnych występują u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym i prowadzą do zaburzeń osobowości w następnych okresach rozwojowych. Znajomość przyczyn i syndromów zakłóceń rozwoju emocjonalnego może ukierunkować pracę edukacyjną i terapeutyczną z dziećmi z problemami emocjonalnymi.

a. Niedojrzałość emocjonalna

Zakłócenia rozwoju emocjonalnego mogą opóźniać dojrzewanie uczuciowe, co powoduje znaczne obniżenie rozwoju w stosunku do wieku dziecka. Często staje się przejawem dysharmonii, gdy występuje na tle prawidłowego poziomu intelektualnego i fizycznego. Przeżycia emocjonalne i sposób ich wyrażania nie mają cech patologicznych,

⁵³ H. Spionek, Psychologiczna analiza trudności i niepowodzeń szkolnych, Warszawa 1970, s. 140-141.

75