76079 wstęp do teorii polityki img 98

105

ny przez siebie kurs działania przed opinią społeczną, parlamentem, tudzież innymi rządami, których współpraca jest pożądana oraz monitorują i dokonują ewaluacji skutków podjętej przez siebie decyzji²⁵.

Jak słusznie zauważa Ziemowit J. Pietraś, we wszystkich proponowanych przez różnorodne modele podejmowania decyzji politycznych podziałach procesu decyzyjnego, można wyróżnić trzy stadia: wejścia, konwersji i wyjścia.

Opierając się na tym schemacie, w' procesie podejmowania decyzji w polityce zagranicznej wyróżnimy następujące fazy:

A.    W fazie pierwszej następuje analiza sytuacji decyzyjnej; funkcja ta wypełniana jest przez personel dyplomatyczny, wywiad, wojsko oraz analityków ministerstwa spraw zagranicznych. Owe wkłady informacyjne są następnie kodowane, to znaczy klasyfikowane i interpretowane oraz po dokonaniu tego procesu magazynowane lub przekazywane dalej.

B.    Faza następna może hyc określona jako właściwa faza procesu decyzyjnego. Decydenci, posługując się dostarczonymi im informacjami, dokonują wyboru opcj i, optymalnej z punktu wadzenia wartości i celów całego systemu politycznego.

C.    Trzecia faza, w frazeologii systemowej faza wyjścia, obejmuje fazę implementacji oraz fazę ewaluacji skutków podjęcia decyzji. Może również uwzględniać działania zmierzające do wytłumaczenia podjętych działań przed opiniąpubliczną

Impuls do rozpoczęcia procesu decyzyjnego stwarza określona sytuacja decyzyjna. Z. J. Pietraś określa sytuację decyzyjnąjako system zmiennych niezależnych od decydentów (ewentualnie zależnych od innego ośrodka decyzyjnego²'¹), skłaniający decydentów do działania. Zgodnie z podejściem systemowym, sytuacja decyzyjna może zostać wytworzona w wewnętrznym lub zewnętrznym środowisku systemu: specyfiką procesu decyzyjnego w polityce zagranicznej jest fakt, iż jest on wprawiany w ruch najczęściej w reakcji na sytuacje decyzyjne wytworzone w środowisku zewnętrznym. Impuls powstały w środowisku tylko wtedy może wpłynąć na stanowisko lub decyzje państwa, gdy zostanie zauważony i wzięty pod uwagę przez tych, kuirzy uczestniczą w procesie fonuowania polityki zagranicznej²⁵. Co więcej, sytuacja decyzyjna nie musi zaistnieć obiektywnie (sytuacja decyzyjna rzeczywista): może mieć ona miejsce wyłącznie w świadomości decydentów (sytuacja decyzyjna wyobrażona)²'’.

²³    Zob. Kalevi J. Holsti, intemational Politics: A Framaworkfor Anafysis, Englewood Clifft: Prcntke Hall 1995, s. 268-269-

²⁴    Według A. Saida i C. Lcrche’a każdą sytuację decyzyjną w polityce zagranicznej kształtują trzy podstawowe czynniki: układ sił międzynarodowych, z uwzględnieniem zdolności sprawczych ośrodka decyzyjnego; treść polityki zagranicznej innych państw, które aktywnie uczestniczą w kształtowaniu danej sytuacji; zdolność ośrodka decyzyjnego do realizacji różnych wariantów własnej polityki, w zależności od kontekstu sytuacyjnego. [Cyt. za:] Pietraś, op.cit., s. 68-69.

²⁵    Zob. Harold and Margaret Sprout, ,,Environmcntal Factors in the Study of International Politics", [w:] Roscnau, op.cit, s. 41-56.

²⁶    Podział ten, zaproponowany przez Ziemowita J. Pietrasia, oparty'jest na rozróżnieniu pomiędzy środowiskiem decyzyjnym rzeczywistym i psychologicznym dokonanym przez Herberta i Margaret Sprout. Zob. Pietraś, op.cit., s. 63.