analizując bajki jako materiał empiryczny zauważył, że w wielu bajkach zmieniają się nazwy osób działających, ich cechy, płeć, status społeczny itp., ale nie zmieniają się ich działania, czyli funkcje. Stawiając pytanie: ile funkcji spełnia bajka? — doszedł do wniosku, że „jakkolwiek różnorodni są bohaterowie bajki, to często czynią to samo”, a „dla badań nad bajką ważne jest, co robią bohaterowie bajki, problem zai, kto i jak czyni — to już sprawa badań podrzędnych”.
Propp, wychodząc z założenia, że funkcje osób działających stanowią podstawowe części składowe bajki, dążył do wyodrębnienia tych części, kierując się dwiema zasadami w ich określaniu:
— nieliczenia się z postacią-realizatorem;
— brania pod uwagę usytuowania jego czynności w toku opowieści.
Bowiem „jednakowe działania mogą mieć odmienne znaczenie, i odwrotnie”, jeśli „przez funkcję rozumiemy postępowanie osoby działającej, określane z punktu widzenia jego znaczenia dla toku akcji”.
Badacz po wyodrębnieniu funkcji, chcąc odpowiedzieć na kolejne pytanie: w jakim układzie i w jakiej kolejności one występują? dochodzi do następującej podstawowej prawidłowości powtarzającej się w bajkach folklorystycznych: „Następstwo funkcji jest zawsze jednakowe". W bajkach magicznych „funkcje nie mogą rozkładać się na wzajemnie wyklu-
czające się ciągi”, co pozwala sformułować kolejną tezę b dużej doniosłości poznawczej: „Pod względem konstrukcji wszystkie bajki magiczne należą do jednego typu”; • '
Aby udowodnić te tezy, w stu analizowanych bajkach W. J. Propp wyodrębnił trzydzieści jeden funkcji osób działających i siedem podstawowych ról, które one pełnią.
Do form aktywności bohaterów bajek- — funkcji, które pełnią — zalicza on: odejście,
— zakaz i;naruszenie zakazu,
; wywiadywanie się przeciwnika i udzielenie mil informacji o bohaterze, podstęp i wspomaganie,
-5i—szkodzenie {lub brak kogoś albo czegoś), pośredniczenie,
: •*- rozpoczynające się przeciwdziałanie,
: —* wyprawę,
: “-.'pierwszą funkcję donatora i reakcję bohatera",
przekazywanie środka magicznego,
, - ■ przemieszczenie przestrzenne;
• — walkę,
i o— i naznaczenie bohatera znamieniem,
— zwycięstwo,
< likwidację braku czegoś, powrót bohatera,
— pościg i ocalenie,
, . ple rozpoznane przybycie,
-Ł“X niszczenia fałszywego bohatera,
— trudne zadanie i wykonanie go,
13