80967 img324

184

22. UŻYTKOWANIE MLECZNE I MIĘSNE

22.1. Cele oceny użytkowości mlecznej krów

Podstawowym kryterium, na którym opiera się doskonalenie cech produkcyjnymi bydła jest ocena wartości użytkowej. Ocena wartości użytkowej dostarcza informacji o wydajności mlecznej krów. składzie mleka, terminach wycieleń, pokryć i zasuszeó, o chorobach przyczynach wybrakowań itd Najistotniejszym elementem w ocenie warto ści użytkowej krów pozostaje kontrola wydajności mlecznej

Analizując wydajność mleczną krów można oszacować jx>stęp w zakresie produkcji mleka, przekazywanie na potomstwo cech wysokiej mleczności, pożądanego składu mleka, budowy wymienia, zdolności do łatwego oddawania mleka i innych ważnych / punktu widzenia hodowlanego cech .

Wyniki oceny użytkowości mlecznej przydatne są do prowadzenia selekcji Krowy o najwyższej wydajności mlecznej przeznaczone są na matki buhajów i jałówek hodowla nych Natomiast krowy o bardzo niskiej wydajności wybrakowuje się lub używa do jod norazowego krzyżowania towarowego (razówki) celem pozyskania potomstwa prze znaczonego do opasu Ocena użytkowości mlecznej stanowi ponadto podstawę noi mowanego żywienia krów zalecanego ze względów produkcyjnych i ekonomicznych

22.2. Ocena budowy wymion

Mleko pozyskuje się z gruczołu mlecznego czyli wymienia krowy Dój ręczny stanowi najważniejszą pozycję w nakładach kosztów związanych z chowem krów mlecznych (ok 55%), fakt ten pociąga za sobą coraz częściej wprowadzenie doju mechaniczno go Prowadzenie doju maszynowego uzasadnia potrzebę właściwej oceny przydatno ści krów do tego systemu pozyskiwania mleka Ocena przydatności krów do doju mechanicznego obejmuje, budowę wymienia, zdol ność wydojową krów, zdrowotność wymion. Przy ocenie budowy wymienia (punktowej) należy zwrócić uwagę na kształt wymienia.

-    zawieszenie przednie i wysunięcie wymienia do przodu.

-    zawieszenie tylne i wysunięcie wymienia do tyłu.

-    położenie wymienia.

-    krztałt strzyków

-    ustawienie strzyków i więzadło środkowe wymienia,

-    czystość wymienia (brak przystrzyków międzystrzyków względnie strzyków dodat kowych).

22.2.1. Cechy poprawnie zbudowanego wymienia

Kształt skrzynkowo-miskowy, o szerokiej podstawie, wysunięte z przodu przed linif pionową z guza biodrowego, w tyle do linii pionowej z wyrostka kulszowego, o mocnym zawieszeniu przednim, zawieszenie tylne wysokie i szerokie, bardzo wyraźnie zaznaczę ne więzadło środkowe ćwiartki równomiernie rozwinięte, wyraźne unaczynienie wymienia, wysokie położenie wymienia (nasada strzyka powyżej poziomu stawu skokowo go), strzyki cylindryczne o średn cy od 2 do 2,2 cm optymalna długość strzyków przednkżi o«l 8 do 9 cm a tylnych od 6 do 7 cm. rozstaw strzyków przednich około 20 cm tylnych około 10 cm. odstęp strzyków przednich od tylnych od 10 do 15 cm. lekkie nachylenie strzyków ku środkowi wymienia, wymię czyste bez przystrzyków, międzystrzyków i strzyków dodatkowych.

22.2.2.    Główne wady wymion

Wymię kozie, wymię silnie piętrowe, ćwiartki nierówno rozwinięte, wymię obwisłe, luźne zawieszenie przednie, niskie i wąskie zawieszenie tylne, więzadło środkowe me zaznaczone, wymię mięsiste, strzyki groszkowate, lejkowate, krzywe, za krótkie (3 cm lub mniej), za długie (12 cm lub więcej), za blisko siebie ustawione odchylone na zewnątrz, obecność przystrzyków. międzystrzyków, dodatkowych strzyków (dodatkowe strzyki drożne są wadą dyskwalifikującą): blizny po usuniętych strzykach dodatkowych należy traktować jako obecność dodatkowych strzyków

22.2.3.    Pomiary wymienia

Pomiary wymienia wykonuje się w celu obiektywizacji i porównywalności ocen Pomiary wymienia oraz sposób ich przeprowadzenia ilustruje ryc 82.

Przód

Ryc. 82 Pomiary wymienia

1 - długość. 2 głębokość przednia. 3 - głębokość tylna. 4 - szerokość przednia, 5 - szerokość środkowa 6 • szerokość tylna, 7 - rozstaw strzyków tylnych, 8 - rozstaw strzyków przednich.

9 - rozstaw strzyków tylnych i przednich. 10 - dkrgość strzyka przedniego. 11 - długość strzyka tylnego. 12 - grubość strzyka przedniego. 13 - grubość strzyka tylnego. 14 - odległość podsln wy strzyka od stanowiska

Wymiary wymienia (w cm) dla wzorca krowy rasy czarno-białej zestawiono w tab.36

Tab. 36. Wymiary wymienia dla wzorca krowy rasy czarno-białej

Cecha wymienia	Wymiar (cm)	Cecha wymienia	Wymiar (cm)
Długość	44 - 68.5	Rozstaw strzyków tylnych	9.0
Głębokość przednia	28,5	Rozstaw strzyków przednich	16.0
Głębokość tylna	32,0	Rozstaw strzyków tylnych - przednich	180
Szerokość przednia	34,0	Długość strzyka	5,0-60
Szerokość środkowa	27,0	Średnica podstawy strzyka	2.2
Szerokość tylna	22.0	Odległość od stanowiska	52.0