81511 IMGA67 (3)

KRÓLEWNA ŚNIEŻKA

Baśń ta należy do najbardziej znanych w świecie. Róż-ne jej wersje opowiadane są od wieków we wszystkich krajach i językach Europy, stąd zaś przedostały się do innych części świata. W funkcji tytułu najczęściej występuje po prostu imię bohaterki, ale spotykamy tu także rozmaite odmiany.¹ Rozpowszechniony obecnie wariant tytułowy Królewna Śnieżka i siedmiu krasnolud- I ków w niefortunny sposób przydaje znaczenia krasno- I ludkom, które w baśni uwydatniają tylko kontrastowo I losy bohaterki, przechodzącej doniosłe wewnętrzne I przemiany, podczas gdy krasnoludki zatrzymały się na I zawsze w preedypalnej fazie rozwojowej, nie osiągnąw- I szy dojrzałego człowieczeństwa (nie mają one rodziców, I ale nie zawierają też małżeństw i nie mają dzieci).

Niektóre wersje Królewny Śnieżki zaczynają się w I następujący sposób: „Pewien książę udał się raz w po- I dróż ze swoją małżonką. Ujrzawszy z okna karety trzy I zaspy śniegu, powiedział do żony: «Chciałbym mieć dziewczynkę białą jak ten śnieg.¹ Niedługo potem księstwo ujrzeli trzy jamy pełne krwi i książę powiedział'

«Chciałbym mieć dziewczynkę rumianą jak ta krew.» W pewnym momencie niedaleko przeleciały?trzy czarne kruki i wówczas książę rzekł, iż chciałby mieć dziewczynkę «z kruczoczarnymi włosami¹. Wkrótce na dro-

dze spotkali dziewczynką białą jak śnieg, rumianą jak krew i z kruczoczarnymi włosami. Było to Snieżątko. Książę natychmiast posadził dziewczynkę w karecie; poczuł do niej gorącą miłość. W księżnie jednak nie wzbudziła ona przyjaznych uczuć: tona księcia myślała tylko o tym, jak się jej pozbyć. W końcu upuściła na drogę rękawiczkę i kazała ją Snieżątku podnieść, a wtedy dała stangretowi znak, by ruszył co koń wyskoczy.”

W innej, analogicznej wersji książę i księżna przejeżdżają przez las; księżna nakazuje Snieżątku wysiąść i zerwać piękne różne rosnące przy drodze. Wówczas każe stangretowi zaciąć konie i dziewczynka zostaje sama.¹¹

W wersjach tych książę i księżna (czy też król i królowa) to przejrzyste przebrania rodziców, a ukochana przez postać będącą substytutem ojca, spotkana przypadkiem dziewczynka to zastępcza córkaPEdypalna więź między ojcem i córką oraz chęć pozbycia się córki, jaką żywi zazdrosna matki? zostają tu zarysowane jaśniej niż w innych, bardziej znanych wersjach tej opowieści, gdzie powikłania edypalne, nie narzucając się świadomości słuchacza, pozostawione są w większej mierze jego domysłowi.²¹²

71

1

jedna z włoskich wersji na przykład zatytułowana Jest La Raga#¹ di tatce « sangue (Dziewczyna z mleka 1 kruri), co tłumaczy się tym. ¹ w wielu włoskich wersjach tej baśni trzy krople krwi tryskają nie o¹ śnieg, ale na mleko, blaty marmur esy nawet biały eer.

2

Pewno elementy motywu Królewny Snletki (pochodzącego z bardzo wczesnej wersji baśni), który znaleźć można w opowieści Basilego Młoda niewolnica, wskazują Jasno, Iż przyczyną zazdrości, Jaką macocha żywi wobec bohaterki, Jest nie tyle jej uroda, co raczej rzeczywista czy mniemana miłość męża do młodej dziewczyny. Dziewczyna ta, nosząca Imię Liza, z chwilą gdy we włosach jej utkwił grzebień, popada w stan zbliżony do śmierci. Podobnie Jak królewna Śnieżka, zostaje ona złożona w kryształowej trumnie, Jednakże Liza nie przestaje w niej rosnąć, a trumna rośnie wraz z nią. Gdy minęło tak siedem lat, jej wuj wyjechał z domu. Wuj ten zastępował ojca, którego nigdy nie mlała, ponieważ matka zaszła w ciążę w czarodziejski sposób, połknąwszy listek róży. Żona wuja (ojczyma), chorobliwie zazdrosna s powodu mniemanej miłości męża do Lizy, wyrzuca Jej dało z trumny. Wówczas grzebień wypada z włosów dziewczyny 1 bohaterka budzi się ze snu. Zazdrosna

macocha zamienia ją w niewolnicę (stąd tytuł opowieści), w końcu wuj macocna zamienia ją    _Lłzfl. wraca jej należne prawa I prze-

odkrywa, że młoda    , , j_eg₀ miłość do Lizy omal nie dopro-

pędza żonę, która z zazdrości o j »

wadziła Jej do zguby.¹¹