rych pracują ciężkie suwnice. Na powyższym rysunku są uwidocznione również tężniki pionowe ścian, których zadaniem jest przeniesienie sił poziomych z tężników dachowych na fundamenty budynku.
Na rysunku 2-212d widoczne są poziome tężniki ścienne. Tężnik pokazany w ścianie szczytowej, w postaci poziomo usytuowanej kratownicy, stanowi podparcie dla słupów tej ściany przy działaniu sił poziomych, tj. głównie wiatru.
Reakcje poziome z powyższego tężnika przekazane są na tężniki pionowe w ścianach podłużnych (rys. 2-212c). Przedstawione na rys. 2-212d tężniki poziome w ścianie podłużnej stanowią podpory dla drugorzędnych słupów tej ściany i przekazują przyjęte obciążenia poziome na słupy głównych układów nośnych hali.
Należy podkreślić , że każdy tężnik musi przekazać przejęte obciążenia na fundamenty bezpośrednio albo za pośrednictwem innych tężników lub elementów szkieletu hali, przy czym należy dążyć, aby przekazanie to odbywało się w miarę możliwości najkrótszą drogą. Jeżeli obciążenie tężnika nie może być przejęte i przekazane na fundamenty, to nie spełni on swego zadania w stężeniu konstrukcji hali. Przykładem stężeń, które przekazują bezpośrednio na fundamenty, są tężniki pionowe w ścianach. Natomiast poprzeczne tężniki połaciowe przekazują obciążenia na pionowe tężniki wią-zarów w linii słupów, te następnie na tężniki pionowe ścian podłużnych, a te dopiero na fundamenty.
2.5.2. OBLICZANIE I KONSTRUKCJA TĘŻNIKÓW DACHOWYCH 2.5.2.I. TĘŻNIKI POŁACIOWE POPUZECZNE
Poprzeczne stężenia połaciowe dachu należy stosować na całej szerokości hali co najmniej w skrajnych polach między sąsiednimi wiązarami (rys. 2-213) oraz w każdej części konstrukcji dachowej oddzielonej szczeliną dylatacyjną (rys. 2-214). W rozwiązaniach z dwoma wiązarami bliźniaczymi przy przerwie dylatacyjnej tężniki są usytuowane jak na rys. 2-214a. Jeżeli przerwa wykonana jest za pomocą przegubów przesuwnych w płat-wiach, a wiązar dachowy jest jeden, stężenia przyjmuje się jak na rys. 2-214b.
Przy gęsto stosowanych dylatacjach, na przykład przy posadowieniu na terenie szkód górniczych, dopuszczalne jest przyjęcie poprzecznych tężników połaciowych w układzie jak na rys. 2-214c.
W przypadkach dachów o specjalnej konstrukcji, jak na przykład szedo-wej z dźwigarami kratowymi, wiszącej itp., gdzie zniszczenie jednego wią-zara lub pola między wiązarami powoduje zniszczenie całego dachu wskutek utraty stateczności ogólnej, tężniki połaciowe poprzeczne lub inne podobne konstrukcje stężające i zabezpieczające przekrycie dachowe od łańcuchowego zniszczenia należy przyjmować nie rzadziej niż co 8 pole połaci dachowej wytworzonej między sąsiednimi dźwigarami (rys. 2-213).
W przypadkach, gdy w polach skrajnych płatwie mają przeguby, stosuje się poprzeczne tężniki połaciowe w polach przedskrajnych (rys. 2-215), a przy dużych długościach hal dodatkowo jeszcze w innych polach bez przegubów, gdyż wtedy krzyżulce tężników nie hamują przesuwu lub ruchów w przegubach. Takie rozmieszczenie tężników poprzecznych stosuje się
Storę slupów A e,
fary* portowy -i wiąmrow v
Stertę slupów B ’
n
li
Rys. 2-213
Rys. 2-215
12* 179