82999 IMGw74

117

3.5. Zaburzenia procesu lateralizacji jako przyczyna trudności i niepowodzeń w nauce

Trudności w nauce, a szczególnie w czytaniu i pisaniu występują przede wszystkim u dzieci:

-    z lateralizacją osłabioną (oburęcznych względnie obustronnych);

-    lewostronnych (z lateralizacją skrzyżowaną lub lewostronną);

-    leworęcznych.

Każdy z tych typów zaburzeń lateralizacji powoduje nieco odmienne trudności.

Lateralizacja osłabiona wiąże się na ogół z opóźnieniem rozwoju ruchowego. U dzieci oburęcznych każda z rąk ma sprawność obniżoną i jest „gorsza” niż u dziecka silnie jednorodnie zlateralizowanego. Trudności w nauce u tych dzieci wynikają więc często z mniejszej sprawności manualnej.

Z opóźnieniem bądź osłabieniem procesu lateralizacji wiążą się dość często zaburzenia orientacji przestrzennej. Brak dominacji jednej ze stron ciała utrudnia bowiem wytworzenie się orientacji w lewej i prawej stronie własnego ciała. Dziecko nie umie wskazać, gdzie jest prawa ręka, oko, noga. Ponieważ kierunki w przestrzeni wyznacza sam człowiek, dlatego nieprawidłowa orientacja w lewej i prawej stronie schematu ciała jest powodem trudności wykształcenia się orientacji w przestrzeni (na prawo, na lewo, wyżej, niżej, nad, pod). Powoduje to również trudności z rozpoznawaniem i odwzorowywaniem liter i cyfr podobnych pod względem kształtu, lecz inaczej ułożonych w przestrzeni (patrz tabela objawów).

Podobne trudności pojawiają się podczas lateralizacji niejednorodnej, czyli skrzyżowanej (dominujące narządy ruchu i zmysłów znajdują się po obu stronach osi ciała, np. dziecko praworęczne, lewooczne, prawonożne). W tych przypadkach trudności spowodowane są głównie zaburzeniami współdziałania oka i ręki (koordynacji wzro-kowo-ruchowej) i ujawniają się podczas rysowania, pisania i czytania. Przy czytaniu lewooczność, a także obuoczność, powodują pewne swoiste trudności związane ze