85104 Strona031 (2)

I

I

Ciepło tworzenia się składników mas pirotechnicznych i niektórych produktów palenia*

Tablica 14

Związek	Ciepło tworzenia kcal/mol	Związek	Ciopło tworzenia kcal/mol
N«F	136	A1N	75
Nm,A1F,	758	A1C1,	167
N«,SiF,	669	A12S,	140
, Na 1IC0,	226'	P1)(N03)2	107
Nu,CO,	271	FeCl,	94
i Nii,C,04	315	Nil, gazowy	11
Nii NO,	88	nh4ci	- 75
Nii,S()4	332	1IC1 gaz	36
K,CO,	282	CC14 ciekły	25
k,so4	342	C:il4 — metan	18
Cu(OH),	107	C.,II,— benzen	—13
CuCO,	143	C101I8 — naftalen	—16
GiiCNS	(-10)	CX41I10— antracen	—32
1 OmCI	32	CollioO, — skrobia	227
'CiiCI,	53	CiaIl,iOi2
MgCO,	267	—cukier mlekowy	651
Mk.N,	115	C21I,0 — alkohol etylowy	67
Mgs	84	C4Hj0O — eter etylowy	65
MgCl,	153	CłeH„0,— szelak	• 227
MkF.	264	C48lf4307 — iilitol	544
NrGO,	290	C7II5N,08 —trotyl	16
HrC,04	(288)	C,HaN,06 — beksogen	—21
IrO,	154	G,IIj2N4 *— urotropina	—30
H|N|	92	C,G1, - - szościoobloroctan	54
HrH<)«	342 .	CS2 — dwusiarczek węgla	—21
ifCj.	198	C24II2,(0N0,)i,0,— piro-
		ksylina (13% N)	656
Oitco,	285	^mH3i(0N02),0u
IIm.N,	90	— bawełna kolodionowa	639
ZnCI,	x 99

• Tnbllca została ułożona wledług danych zawartych w kalendarzach termochemicz-Hyt li, przytoczonych na końcu książki; liczby podano ■/. dokładnością wymaganą dla MMilr/itp technicznych; dane dla szelaku i iditolu — z doświadczeń autora.

W tablicy 15 podano efekty cieplne niektórych mas pirotechnicznych: składniki tych mas są dobrane w stosunku stechio-metrycznym; efekt cieplny obliczono na podstawie prawa Hessa; przyjęto, że jeśli w wyniku reakcji powstaje woda, to znajduje się ona w stanie ciekłym.

Jeśli nie brać pod uwagę substancji, których palenie (podobnie jak stopu elektron) odbywa się kosztem tlenu powietrza, to największy efekt cieplny mają masy fotobłyskowe, za nimi następują masy oświetlające i smugowe; znacznie mniej ciepła wydzielają przy paleniu masy ogni sygnalizacyjnych, masy dymów zasłonowych, a najmniej masy barwnych dymów sygnalizacyjnych. Recepty mas zapalających są tak liczne, a ich składniki tak różnorodne, że efekt cieplny uzyskiwany przy paleniu zmienia się w bardzo szerokich granicach.

Masy o ujemnym bilansie tlenowym palące się z udziałem tlenu powietrza mają większy efekt cieplny niż masy złożone z tych samych składników, ale dobranych w stosunkach steehio-metrycznych.

Jako przykład może służyć masa: 44% KC10₃ -f- 56% Mg o ujemnym bilansie tlenowym n = —20 g O.,; reakcję palenia tej masy można ująć równaniem:

KC10_;, + 6,5 Mg + 1,75 O* = KC1 + 6,5 MgO.

Efekt cieplny reakcji palenia tej masy wynosi:

q =

146-6,5 -h 106 — 96 123 1- 24,3 6,5

- — 3,41 kcal/g.

W porównaniu z masą podaną w tablicy 15, złożoną z tych samych składników, ale wziętych w stosunkach stechiometrycz-nych, uzyskujemy zwiększenie efektu cieplnego o 49%.

§ 2. DOŚWIADCZALNE OZNACZANIE EFEKTU CIEPLNEGO REAKCJI

PALENIA

W celu oznaczenia efektu cieplnego reakcji palenia mas pirotechnicznych na drodze doświadczalnej spala się określoną od-ważkę masy w bombie kalorymetrycznej. Ilość wydzielonego ciepła oznacza się jako iloczyn pojemności układu: woda plus aparatura przez różnicę temperatur wody, w której została zanurzo-

65

5 — Podstawy piiotechniki