85396 Untitled Scanned 03 (14)

kochankę, że babcia domyślała się tego, ale nie interweniowała, związek trwał. Mamie młodej kobiety niezbyt się to podobało. Nie zgodziłaby się na to, by jej mąż miał kochankę i sama też nie myślała poważnie o tym, by szukać okazji do znalezienia dla siebie kochanka. Monogamia dziadków była tzw. monogamią otwartą, tj. dopuszczającą posiadanie kochanki w sposób zupełnie skrywany, niekiedy jawny, a niekiedy „domyślny”. Ale bez rozpadu małżeństwa. Zaś mama tej młodej kobiety żyje w tzw. monogamii zamkniętej: tylko ich dwoje i żadnych możliwości relacji pozamałżeńskich, w przeciwnym razie - rozwód.

A młoda kobieta? Na razie, od dwóch lat, jest w monogamii zamkniętej. Jednak nie wyklucza, że jeśli nadarzy się okazja, to może mieć kiedyś kochanka. Wtedy jej monogamia zamknięta stanie się otwartą.

Monogamia zamknięta nie przybiera jednej postaci. Najczęściej spotykana jest taka jej postać, że jak długo ona i on są razem, tak długo żadne z nich nie robi „skoków w bok”. Ale nie wyklucza się rozwodu i ponownego zawarcia małżeństwa, naturalnie z kimś innym; jest to monogamia zamknięta z możliwością powtórnego zawarcia związku. Druga postać monogamii zamkniętej obejmuje ślub i bycie razem do śmierci. Jeśli jedno umrze wcześniej, drugie nie powinno kolejny raz brać ślubu, najlepiej aby pozostało wdo-wąbądź wdowcem do końca życia. To jest postać monogamii zamkniętej sztywnej. Dziś ona prawie nie występuje, choć zdarza się w bardzo religijnych wiejskich obszarach na Korsyce, w Grecji, zdarza się wśród hinduistów w Indiach czy wśród wyznawców sekty Amiszów w USA.

Monogamia otwarta też ma swoje postaci i odcienie. Mąż może mieć kochankę, żona kochanka. Kochanka może być skrywana przed małżonką lub może być jej znana, a nawet może być akceptowana, choć to ostatnie zdarza się bardzo rzadko. Kochanka może być niezamężna, może być mężatką, może być prostytutką. Podobnie jest w przypadku kochanka żony.

Tak - tj. w monogamii otwartej lub zamkniętej jako jedynej formie małżeństwa - żyje dziś przeszło 90% społeczeństw na świecie. Dawniej było ich znacznie mniej. Sytuacja zmieniała się wraz z przekształceniami społecznymi, gospodarczymi i religijnymi i z tzw. postępem cywilizacyjnym. Monogamię coraz częściej wybierało więcej jednostek lub było przymuszonych godzić się na nią. Państwa rosnące w siłę i krzepnąca instytucjonalnie religia typu monoteistycznego albo oczekiwały monogamii od obywateli i wyznawców, albo ją im narzucały. Państwa i religia narzucały ją wprost lub tak, że uniemożliwiały wybieranie innych modeli małżeństwa. Jednak jest i dziś pewna liczba małżonków żyjących w innym modelu małżeństwa niż popularna forma, która obejmuje Ją jedną i Jego jednego.

Na temat poczucia zadowolenia w małżeństwie mo-nogamicznym powstało niemało prac psychologicznych i socjologicznych. Na podstawie ankiety, w której dominowały pytania „W jakim stopniu jesteś zadowolony(a) z miłości i okazywanych uczuć?” i „W jakim stopniu jesteś zadowolony(a) z waszego życia seksualnego” ustalono, że „poczucie zadowolenia w małżeństwie [monogamicznym] maleje mniej więcej w sposób stały w czasie trwania związku”². Badacze zrewidowali dawny pogląd, jakoby poczucie zadowolenia w małżeństwie było największe na samym jego początku, spadało wraz z przyjściem na świat dzieci i ponownie wzrastało, gdy dzieci opuszczają rodzinny dom³. Tak nie jest lub tak bywa w nielicznych przypadkach. Ogólnie, poczucie zadowolenia systematycznie maleje. Mówią o tym zarówno codzienne obserwacje, jak i badania.

Wiele jest tego powodów. Gdy pojawi się potomstwo małżonkowie zajmują się nim intensywnie jako jedyni opieku-