87432 P1130720 resize

Uderza stosunkowo ubogie i monotonne wyposażenie grobów (tabl. XXXVIII). ograniczające się prawie wyłącznie do ceramiki, w ilości zazwyczaj 1-2 egzemplarzy. Tylko sporadycznie dawano do grobów więcej naczyń, to znaczy 6-7 sztuk. Ceramikę układano w różnych miejscach grobu, między innymi przy nogach zmarłego lub w rejonie klatki piersiowej. Poza nią bardzo rzadko spotykane są przy zmarłych inne przedmioty, jak kościane lub brązowe szpile (występują w rejonie głowy lub piersi) lub kościane szydła. W Iwnie (grób 1) znaleziono też fragment gładzonej krzemiennej siekierki, która mogła się jednak dostać wtórnie z pobliskich obiektów neolitycznych. To ubóstwo wyrobów nieceramicznych (np. metalowych i krzemiennych) jest niewątpliwie jedną z cech odróżniających kulturę iwicóską od unietyckiej, zwłaszcza od jej młodszych zespołów. O tym, że jest to cecha obrządku pogrzebowego, a nie wynik braku wyrobów metalowych, świadczą liczne wczesnobrązowe skarby oraz znaleziska luźne z omawianego obszaru, które możemy wiązać jedynie z kulturą iwicóską.

Skarby

Na terenie zajętym przez kulturę iwicóską znaleziono dotąd 16 skarbów, z tym że również niektóre tzw. zabytki luźne mogą pochodzić z rozproszonych skarbów. Ich przynależność do omawianej kultury wydaje się nie ulegać wątpliwości z uwagi przede wszystkim na brak na tym obszarze jakiejkolwiek innej jednostki kulturowej (poza kulturą iwicóską) odpowiadającej chronologicznie przedmiotom zawartym w skarbach. Przedmioty te są młodsze od znalezisk typu Dobre. Część skarbów przechowywana była w naczyniach. Co do innych — brak nam informacji o sposobie ich ukrycia. Dość często natrafia się na skarby w torfach lub na podmokłych łąkach, ale także w piasku, zapewne w morenach.

Skarby z obszaru kultury iwieóskiej odbiegają nieco swym składem od skarbów kultury unietyckiej. W większości zawierają one różnorodny asortyment przedmiotów — narzędzi i ozdób, niekiedy samych tylko narzędzi (siekiery, dłuto). Przeważają skarby złożone tylko z kilku przedmiotów, np. 2-3 siekier, 2 siekier i sztyletu, 2 naramienników i bransolety. Znamy jednak skarby duże, liczące od kilkunastu do kilkudziesięciu różnorodnych przedmiotów. Do tych ostatnich należy skarb z Wąsosza, woj. bydgoskie (tabl. XXXIX), odkryty w piaszczystym wzniesieniu (A. Knapowska-Mikołajczykowa 1957, s. 85), zawierający 67 rozmaitych przedmiotów, w tym kilka wykonanych ze złota (m. in. zausznica typu irlandzkiego), z bursztynu (plus kawałki tego surowca). Brak w tym skarbie dużych serii jednego rodzaju i typu zabytków, jak to widzieliśmy często w skarbach na obszarze kultury unietyckiej na Śląsku czy w południowej Wielkopolsce. Bliższe skarbom unietyckim jest natomiast gromadne znalezisko z Wojcieszyna, woj. bydgoskie (A. Knapowska-Mikołajczykowa 1957, s. 80-90), zawierające obok 2 brązowych toporków o podwójnym ostrzu, siekierki i sztyletu, także kilka zausznic i bransolet spiralnych, 20 paciorków spiralnych, paciorki z bursztynu, serię analogicznie zdobionych na końcach naramienników oraz kilka owalnych bransolet (tabl. XL).

Wartość niektórych iwieńskich skarbów podnoszą niewątpliwie jeszcze przedmioty ze złota i to, jak widzieliśmy, występujące nieraz (np. Wąsosz, Skarbienice) w kilku egzemplarzach. Być może w skład skarbu wchodził także złoty sztylet typu unietyckiego, znaleziony w okolicach Inowrocławia (ryc. 46:3).

Jakkolwiek bliższym omówieniem przedmiotów występujących m. in. w skarbach zajmiemy się później, tu jednak nadmienimy, że w zdecydowanej większości reprezentują one typy rozpowszechnione i wytwarzane w obrębie kultury unietyckiej, nie wykluczone, że po części nawet na teiytorium Śląska i południowej Wielkopolski.