87669 IMGB22 (5)

134 1. Przedmiot I zadania mediów w edukacji

134 1. Przedmiot I zadania mediów w edukacji

• Optymalizacja - określa zasadę „osiągania założonych celów kształt liwie najmniejszym wysiłkiem uczącego się i nauczyciela, przy równo,'³ uwzględnianiu takich czynników, jak wysoka jakość kształcenia, koszty j

czasu” (i. 33).

•    Integracja - wiąże się z interdyscyplinarnym charakterem technologii ks-i nia, dorobek różnych dyscyplin naukowych jest twórczo przetworzony w celu dosk !?’ lenia procesu kształcenia.

•    Naukowość - wyraża się we wskazaniu skutków realizowanego p_roce kształcenia, dla którego określa się nowe cele, treści, metody, środki, materiały dydaL*¹ tyczne oraz rozwiązania organizacyjne.

•    Powtarzalność procesów i efektów - cecha ta wskazuje na osiąganie po^u nych wyników przy tych samych warunkach uczenia się (stosowanych technikach i ś_ro. dowisku kształcenia).

•    Programowanie czynności nauczyciela i uczącego się - oznacza „dążenie do eliminowania z. procesu dydaktycznego przypadkowości w postępowaniu i zapewnie-nic mu maksymalnie sprawnej organizacji" (s. 40).

•    Szerokie zastosowanie technicznych środków i materiałów dydaktycznych oraz metod aktywizujących - oznacza antywerbalizm jako zasadę kształcenia.

•    Racjonalna organizacja materialnego środowiska dydaktycznego - prowadzi do stworzenia uczącemu się i nauczycielowi warsztatu pracy opartego na dorobku empirycznym i teoretycznym technologii kształcenia.

•    Jakościowa ocena efektów pracy dydaktycznej - to cecha stanowiąca o celu f inalnym procesu kształcenia zorganizowanego według wymagań technologii.

Dotychczasowe rozważania wskazują na centralne miejsce technologii w rozwoju teorii i praktyki technologii kształcenia. Lewowicki (I993a, s. 26) przedstawią różne sposoby ujmowania technologii:

•    „inżynierskie", czyli „techniczne” - skupione na parametrach technicznych;

•    „psychologiczno-pedagogiczne” - odwołujące się do motywacyjnych i aktywizujących funkcji środków dydaktycznych i walorów poznania wielozmysłowego;

•    „optymalizujące proces kształcenia” - swoistą wersją tego podejścia była naukowa organizacja procesu dydaktycznego.

Tradycja polegająca na koncentrowaniu się na parametrach technicznych ma długą historię. Właściwie od początku wprowadzenia do procesu kształcenia technicznych środków dydaktycznych obserwujemy duże zainteresowanie technologią. Nadmierne skupienie uwagi na środkach technicznych spychało zwykle uczącego się do roli przedmiotowej. Także we współczesnej szkole zjawisko to jest często obserwowane. Innym przykładem potwierdzającym tę nieprawidłowość są liczne publikacje metodyczne, w których głównym obszarem rozważań są czynności związane z obsługą programów komputerowych. Warto w tym miejscu przytoczyć uwagę Zaczyńskiego (1993, s. 151) dotyczącą przedmiotowego traktowania uczniów. Zauważył on, że techniczne środki kształcenia badano jeszcze przed pojawieniem się technologii kształcenia. Może to wskazywać, że lechnologiczność wynika z szerszych uwarunkowań, jakim podlega proces dydaktyczny. Jeżeli w założeniach dydaktycznych uczeń jest traktowany przedmiotowo, to

ę70 1976) opracował wiele założeń kształcenia multimedialnego. Między innymi ¹ ierdził, że:

ten sprzyja tworzeniu warunków do nadrzędnego traktowania technologii. "W re-c^-jc środki kształcenia są postrzegane w ujęciu inżynierskim.

przedstawiona przez Zaczyńskiego teza wskazuje na pilną potrzebę wnikliwej ana-technologii z pozycji psychologiczno-pedagogicznych. W obszarze technologii !iSi^cen ia prowadzono wiele badań nad aktywizującą i motywacyjną funkcją środków 'faktycznych oraz walorów poznania wielozmyslowego. Efektem było stworzenie w j Leona Leję podstaw teoretycznych kształcenia multimedialnego, rozwijanych jego uczniów i współpracowników, m.in. przez Wacława Strykowskiego, Woj-^.-ha Skrzydlewskiego, Józefa Skrzypczaka, Stanisława Dylaka i innych. Leon Leja

C*    i a-7/C\ nnracował wiele, założeń kazlałrenia m11Uime.di51lne.tm Mieńzy innvm

t*

im więcej form i sposobów przekazywania konkretnej wiedzy stosuje nauczyciel w pio-•_e dydaktycznym, tym większą uzyskuje efektywność nauczania; ^cfS _a efektywność kształcenia jest funkcją wielości stosowanych form, metod i środków dy-^tycznych;    ...    ...

⁰    _# pedagogiczną interakcję książki, ekranu i maszyny uczącej należy uznać za podstawową

(zesłankę modernizacji procesu kształcenia;

P^r' _# wykorzystując walory nowoczesnych środków i materiałów technicznych, technologia tałcenia tworzy takie środowisko edukacyjne, które może łączyć w racjonalny sposób nowoczesne technologie informacji z dotychczasowymi metodami, formami organizacyjnymi i środki nauczania - uczenia się” (Strykowski, 1993, s. 137).

W książce Audiowizualne materiały dydaktyczne Wacław Strykowski (1984, s. 9) definiuje kształcenie multimedialne następująco: jest to

kompleksowe wykorzystanie w procesie nauczania-uczenia się nowoczesnych i tradycyjnych środków dydaktycznych (mediów) prowadzących do ukształtowania się strategii dydaktycznej”.

Inaczej postrzega się kształcenie multimedialne w świecie, gdzie jest to

„podstawowa strategia dydaktyczna, której istota polega na wyborze i stosowaniu odpowiednich sekwencji powiązanych ze sobą audiowizualnych źródeł wiedzy wzajemnie wzmacniających i usprawniających przepływ informacji” (Wittach i Schuller, 1973, cyt. za: Strykowski, 1993, s. 138).

Na rozwój myśli dydaktycznej istotny wpływ miało powstanie różnych form i koncepcji kształcenia multimedialnego, jak:

•    zajęcia obudowane (Leja, 1978; Strykowski, 1984);

•    podręczniki obudowane lub kompleksowo wyposażone (Leja, 1977; Skrzypczak, 1978), podręczniki multimedialne (Walat, 2004);

•    zestawy multimedialne w wielostronnym kształceniu w uczelni wyższej iZucheł-kowska, 1995);

•    multimedialne kształcenie chemiczne (Gulińska, Miranowicz i Bure w te z. 19*>>). Próby wykorzystania technologii do optymalizacji procesu kształcenia stanowiły

ważny krok na drodze zmian w obrębie technologii kształcenia. Łączenie różnych zabiegów dydaktycznych z technologią z jednej strony uzmysłowiło badaczom