88835 Obraz 4

XXIV. System parlamentarno-gabinetowy

260. Innym rodzajem formy rządu - zarówno monarchicznej, jak i republikańskiej - opartej na zasadzie trójpodziału władz jest system parlamentarno-gabinetowy. Jednakże w odróżnieniu od systemu prezydenckiego podział władz nie jest tu tak czytelny. Za ojczyznę systemu parlamentarno-gabinetowego uchodzi Wielka Brytania. Podstawowe zasady systemu parlamentarno-gabinetowego w jego postaci klasycznej przedstawiają się następująco. Parlament (a przynajmniej izba poselska) powoływany jest w wyborach powszechnych. Parlament, przy udziale głowy państwa, kreuje rząd -centralny organ władzy wykonawczej. Winien on cieszyć się politycznym zaufaniem większości parlamentarnej (partyjnej frakcji lub ich koalicji), wyrażonym w głosowaniu poselskim. Rząd, jako całość, oraz poszczególni jego członkowie (ministrowie) podlegają odpowiedzialności politycznej - odpowiedzialności parlamentarnej - przed parlamentem i mogą być usunięci w drodze wotum nieufności. Innymi słowy, rząd tak długo sprawuje swoją misję, dopóki nie utraci politycznego zaufania parlamentu. Premier, szef rządu, może też z własnej inicjatywy złożyć wniosek o wyrażenie mu przez parlament wotum zaufania. Odmowa udzielenia takiego wotum skutkuje z reguły obowiązkiem podania się rządu do dymisji. Niekiedy z wotum zaufania wiąże się uchwalenie ustawy w brzmieniu zaproponowanym przez rząd. Oznacza to, że rząd podaje się do dymisji, gdy ustawa taka nie zostanie przez parlament uchwalona. Celem takiego rozwiązania jest skłonienie parlamentu do współpracy z rządem w dziedzinie ustawodawstwa.

Rząd nie jest jednak komitetem wykonawczym parlamentu, lecz samodzielnym, mającym własne, konstytucyjne zadania i kompetencje organem władzy państwowej. Parlament jest or-