88951 PB250071

swoje przeżycia i doświadczenia na określony temat dosadniej i głębiej niż za pomocą przekazu wyłącznie werbalnego.

Nierzadko też poddawanie się przez nich swobodnej ekspresji plastycznej pozwala ujawnić specjalne uzdolnienia w tym zakresie. Nie oznacza to oczywiście, iż należałoby za wszelką cenę dążyć do tego, by w rysunkach, rzeźbach czy wycinankach, wykonywanych przez dziewczęta i chłopców, znajdywały wyraz takie uzdolnienia. Wystarczy, że są one wyrazem osobistych ich przeżyć, doświadczeń i wiedzy. Liczy się tu bowiem nie tyle forma, co treść dokonań plastycznych, pozwalających rozpoznawać wewnętrzne życie ich wykonawców i odreagować przeżywane przez nich frustracje czy stresy.

Korzyści z techniki vobodnej ekspresji astycznej

Poza tym swobodna ekspresja umożliwia m.in. zaspokojenie potrzeby „komunikowania innym ludziom swych myśli, uczuć, i przeżyć” (H. Read, 1965, s. 38) oraz rozwijanie zainteresowań i uzdolnień, w tym także przeżywanie prawdziwego sukcesu. Nade wszystko zaś rysunki lub malowidła, wykonane przez dzieci i młodzież, mogą stanowić podstawę rozumienia ich aktualnych przeżyć i sytuacji, w jakiej się znajdują „tu i teraz”. Jednocześnie słusznie przestrzega się, aby w wytworach plastycznych „nie dociekać za wiele, a przede wszystkim unikać »psy-choanalizowania« bez kompetencji” (J. Boutonier, 1965, s. 212). Przeto głównymi interpretatorami ich treści są nie tyle wychowawcy czy nauczyciele, ile sami wychowankowie lub uczniowie.

Różne

odmiany

techniki

obodnej

ekspresji

stycznej

Istnieją różne odmiany techniki swobodnej ekspresji plastycznej. Niemal każda z nich rozpoczyna się od stwarzania sytuacji problemowej lub zadaniowej. Chodzi o to, aby dziewczęta i chłopcy nabrali szczerej chęci np. do rysowania lub malowania na ściśle określony temat. Dopomóc w tym mogą: zaplanowana lub odbyta wycieczka, zbliżające się święta, przerabiana aktualnie lektura, oglądany serial telewizyjny itp. Niekiedy wystarczy udostępnić jedynie narzędzia i materiały niezbędne w swobodnej ekspresji plastycznej, by dzieci i młodzież przystąpiły do rysowania (malowania) za pomocą jednej z wielorakich technik (por. P. L. Newcomer, 1980, s. 395-397; M. Łobocki, 1990, s. 116 i n.).

Często uczniowie koncentrują się na jakimś określonym temacie, którym jest np.: „Moja mama”, „Mój tata”, „Ja i mój dom rodzinny”, „Ja i moja klasa”, „Co daję ludziom, czego od nich oczekuję” lub „Jaki jestem” itp. Po wykonaniu rysunku (malowidła) można podjąć rozmowę na jego temat. Rozmowa taka jest zwykle drobnym tylko epizodem zastosowanej techniki swobodnej ekspresji plastycznej. Dotyczy głównie treści rysunku (malowidła), a raczej nigdy formalnej jego oceny. Można również zastanowić się nad sposobem odpowiedniego wyko-

r>r / T__l--ll.ł