89089 Skanuj6

Budowa i właściwości hemoglobiny

Inne płyny oddechowe u zwierząt niższych wiążą znacznie mniej tlenu, np. hemocyjanina u mięczaków lub skorupiaków tylko około 4% (40 ml/1).

_J przyłączenie tlenu do hemoglobiny - utlenowanie

■    nie utlenienie, bo nie następuje zmiana stopnia utlenienia żelaza w hemie □ jedna cząsteczka hemoglobiny wiąże cztery cząsteczki tlenu

■    każda cząsteczka hemu przyłącza jedną cząsteczkę tlenu

Hb + 40₂ —» Hb(0₂)₄

■    powstaje oksyhemoglobina

□    luźne przyłączanie tlenu - asocjacja D oddawanie tlenu - dysocjacja

J hemoglobina wykazuje właściwości allosteryczne

■    tzn. jej cząsteczka ulega modyfikacjom przestrzennym pod wpływem tlenu (tlen stanowi efektor allosteryczny hemoglobiny)

□    związanie pierwszej cząsteczki tlenu z hemoglobiną zmienia kształt cząsteczki Hb

•    skraca nieco długość wiązań między pozostałymi atomami żelaza

•    rozluźnieniu ulegają oddziaływania między parami podjednostek a-p

■    Hb nie zawierająca 0₂ - konformacja zwarta

■    Hb w pełni utlenowana - konformacja rozluźniona

n to powoduje łatwiejsze przyłączenie drugiej cząsteczki tlenu, a to z kolei ułatwia wiązanie trzeciej, co czyni łatwiejszym związanie czwartej ■ odwrotnie, gdy 0₂ dysocjuje od oksyhemoglobiny, kształt Hb zostaje dostosowany do tego, aby ze wzrastającą łatwością uwalniać następne cząsteczki 0₂

□ Hb w krwinkach czerwonych ma specjalne właściwości, które ułatwiają nasycenie jej tlenem w płucach i dysocjację (odszczepienie tlenu) w tkankach

■    przebieg tego procesu ukazują tzw. krzywe dysocjacji tlenu dla hemoglobiny, które wyrażają zależność stopnia wysycenia Hb tlenem od takich czynników, jak

□    prężność tlenu (ciśnienie parcjalne 0₂) - pO_z

□    temperatura

□    prężność C0₂ - pC0₂

□    stężenie jonów wodorowych - pH

174

ANATOMIA I FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA