89757 image80 (8)

Ćwiczenia czynne wolne

Ćwiczenia czynne wolne polegają na samodzielnym wykonywaniu ruchów w stawach z pokonaniem tylko ciężaru ćwiczonego odcinka ciała. Chory ćwiczy więc bez przyborów i dlatego te ćwiczenia noszą nazwę ćwiczeń wolnych. Wykonuje się je przy sile mięśni 3, a także 4 i 5 wg skali Lovetta jako uzupełnienie innych ćwiczeń.

Cel: zwiększanie siły i wytrzymałości przede wszystkim określonej grupy mięśni, utrzymywanie i zwiększanie zakresu ruchów w stawach, poprawa koordynacji ruchowej.

W skazania: osłabienie mięśni, wszystkie przypadki, w których siła mięśni wynosi co najmniej 3 wg skali Lovetta, ograniczenie zakresu ruchów w stawach.

Wykonanie: choremu należy dokładnie objaśnić sposób wykonania ruchu i pozycję wyjściową. Początkowo chory wykonuje ćwiczenia łatwe i proste w pozycjach izolowanych. Po ich opanowaniu i uzyskaniu przyrostu siły mięśni przechodzi się do ćwiczeń trudniejszych, coraz bardziej złożonych. Nie używając sprzętu pomocniczego można zwiększać stopień trudności ćwiczeń przedłużając czas ich trwania, zwiększając tempo, dobierając odpowiedni zestaw ćwiczeń.

Tempo ćwiczeń jest powolne w okresie zapoznawania się ze sposobem ich wykonywania, a w miarę opanowywania techniki ćwiczeń tempo wzrasta.

Czas trwania ćwiczeń zależy od poziomu ogólnej wydolności i sprawności fizycznej chorego. Rozpoczyna się zwykle od 2 do 3 powtórzeń jednego ćwiczenia, zwiększając stopniowo liczbę powtórzeń. Zestaw ćwiczeń musi być tak dobrany, aby praca ćwiczonej grupy mięśni trwała w sumie około 15 minut.

Ćwiczenia czynne wolne wykonuje się indywidualnie, rzadziej zespołowo. Przy ćwiczeniach tych nie używa się wprawdzie przyborów, jednak dla ich uatrakcyjnienia można się posłużyć piłeczkami do tenisa stołowego, pudełkami do zapałek, zabawkami zawieszonymi nad ćwiczącymi itp. Użycie wymię nionego sprzętu jest bardzo pomocne przy prowadzeniu ćwiczeń z dziećmi Ćwiczenia stają się wówczas bardziej urozmaicone i dlatego dzieci chętnie je wykonują.

Do ćwiczeń zespołowych należy dobrać grupę zupełnie jednorodną, np. chorych z osłabieniem mięśni pośladkowych, czworogtowych uda itp. W czasi< wykonywania ćwiczeń kinezyterapcuta sprawdza, czy ruch wykonuje właściwa grupa mięśni. W razie zastępowania pracy słabych mięśni pracą mięśni wspomagających (substytucja) należy wnosić, że ćwiczenia są za trudne lub, że liczba powtórzeń jest za duża.

Niżej podano przykłady ćwiczeń czynnych wolnych oddziaływających na poszczególne grupy mięśni.

Mięśnie działające na stawy kończyny górnej

Mm. zginające ramię

—    Leżenie tyłem, siad lub postawa stojąca. Naprzemienne zginanie ramion do przodu.

—    Leżenie na boku, kg. wzdłuż tułowia. Swobodne wymachy kg. w przód i w górę.

—    Leżenie przodem na stole, kkg. poza stołem. Naprzemienne i równoczesne zginanie ramion do przodu.

85