Bez nazwy

52

Opieka pielęgniarska w wybranych stanach neurologicznych

Przy tak gwattownym postępie cywilizacyjnym trzeba nauczyć się kontrolować swoje ciało prawidłowymi nawykami żywieniowymi, aktywnością ruchową i unikaniem używek.

Niezmiernie istotna jest umiejętność radzenia sobie ze stresem, szczególnie u tych chorych, którym powinna pomóc pielęgniarka (patrz rozdział 1.1.3).

Ciśnienie tętnicze. Wzrost ciśnienia tętniczego krwi jest główną przyczyną udarów mózgu. Ciśnienie tętnicze oznacza siłę działającą na ścianę tętnicy pozostającą pod wpływem naporu krwi wyrzuconej przez serce. W warunkach normalnych serce tłoczy krew pod ciśnieniem 120-160 mm Hg. Jest to ciśnienie skurczowe - odpowiada ono uderzeniu serca, czyli skurczowi. Następnie serce rozkurcza się, w tym czasie ciśnienie ulega stabilizacji - jest to ciśnienie rozkurczowe, które powinno się mieścić pomiędzy 70-90 mm Hg. Są to granice normotonii.¹²⁰ W czasie systematycznych skurczów i rozkurczów krew uderza w naczynia i odbija się od nich dzięki ich elastyczności, ale pod wpływem zmian miażdżycowych i nadciśnienia mogą one twardnieć. Krążące we krwi elementy miażdżycowe, np. lipidy, wraz ze strumieniem krwi uderzają, przy nadciśnieniu, w ścianki naczyń z większą siłą i łatwiej przenikają do ścian naczyń krwionośnych, powodując ich twardnienie i grubienie. Powstaje patologiczne sprzężenie zwrotne - zmiany miażdżycowe powodują wzrost ciśnienia, a nadciśnienie zwiększa miażdżycę naczyń.²-¹⁸'³⁷

Choremu i rodzinie należy wytłumaczyć potrzebę monitorowania pomiaru ciśnienia krwi, czyli regularny, systematyczny, i o stałych porach pomiar ciśnienia krwi i jego rejestrację na specjalnych kartach. Uważa się, że wartości uzyskane podczas pomiaru domowego lepiej korelują ze stanem zdrowia chorego niż otrzymane w przychodni, ponieważ na ich wartość wpływa zjawisko tzw. „białego fartucha". Warunkiem prawidłowego pomiaru ciśnienia krwi jest to, aby dokonywać go zawsze na tym samym, odsłoniętym ramieniu, ułożonym na wysokości serca, u pacjenta siedzącego (różnica między jedną a drugą ręką może być bowiem znaczna, spowodowana np. zmianami w budowie tętnic). Na 30 minut przed pomiarem chory powinien wstrzymać się od picia kawy i palenia papierosów. Po odczekaniu 5 minut można wykonać dwa, lub więcej, pomiarów w odstępach 2-minutowych. Uśrednienie wyników daje przeciętną wartość ciśnienia krwi. Jeżeli różnica pomiarów jest wyższa niż 6 mm Hg wskazane są dodatkowe odczyty.²-^18,37

U ludzi starszych (po 60 r. ż.) nie należy obniżać ciśnienia w sposób gwałtowny ani zmniejszyć jego wartości poniżej 140/90 mm Hg. Podczas leczenia farmakologicznego nie wolno odstawiać leków obniżających ciśnienie krwi, lecz należy je kontynuować także wtedy, gdy wartości ciśnienia wróciły do normy. Należy pamiętać o tym, że obniżenie ciśnienia spowodowały leki, a zaprzestanie ich przyjmowania będzie powodem nawrotu nadciśnienia. Natomiast prozdrowotny styl życia tworzy tylko warunki dogodne dla prawidłowego ciśnienia krwi, ale nie wpływa na jego normalizację.

Zalecane są okresowe kontrole cholesterolu (co kilka tygodni), którego całkowity poziom nie powinien przekraczać 200 mg/100ml/1 dl. Jego frakcja: